Upływający czas, ciągłe zmiany, nowinki techniczne oraz wiele innych czynników, głównie zewnętrznych, na które nie mamy wpływu, powodują, że stajemy przed koniecznością podjęcia decyzji w zakresie wymiany lub modernizacji
instalacji, systemów, maszyn oraz urządzeń. Czasem decyzja jest dosyć oczywista, jak chociażby w przypadku sprzętu laboratoryjnego – ciężko jest sobie wyobrazić angażowanie zasobów organizacji – do modernizacji np. wagi analitycznej, która przepracowała 15 lat. Prosta wymiana wydaje się tutaj rozwiązaniem najlepszym. Próba modernizacji
mogłaby spowodować konieczność poniesienia znaczących nakładów finansowych, niewspółmiernych do potencjalnych korzyści, a co więcej doprowadzić do tego, że z oryginalnej wagi pozostałaby tylko obudowa, zasilacz i nr inwentarzowy.

Wiek maszyny a jej wymiana

Wybór pomiędzy modernizacją starego a zakupem nowego staje się bardziej skomplikowany, jeśli dotyczy on instalacji technologicznych, elementów infrastruktury techniczno-energetycznej lub innych złożonych systemów. W większości przypadków spotkamy się z dwoma skrajnymi podejściami, z których każde ma szerokie grona zwolenników potrafiących uzasadniać swoje racje. Wyobraźmy sobie instalację, dla której opieka techniczna była prowadzona wzorcowo, wykonywano terminowo wszystkie przeglądy, remonty, dla której dostępne jest wsparcie producenta,
czyli serwis i części zamienne, której użytkownicy wykazywali wysoki poziom dbałości o utrzymanie jej w należytym stanie, która pracuje od 15 lat i została w znacznym stopniu zamortyzowana. Co powoduje, że chcemy wprowadzić zmianę? W moim przekonaniu sam wiek instalacji nie jest w tym momencie wystarczającym uzasadnieniem. Kilkanaście lat temu miałem okazję oglądać w jednym z zakładów produkcyjnych z branży spożywczej wyprodukowaną
w końcówce XIX w., w pełni sprawną instalację do konfekcjonowania kawy zbożowej. Czasami robiąc zakupy, na sklepowych półkach napotykam na produkt, który był na niej pakowany. Wnioskuję więc, że maszyna ta działa do dziś. Jeśli więc nie wiek, to muszą istnieć inne racjonalne przesłanki wynikające z uwarunkowań wewnętrznych lub z bliższego i dalszego otoczenia zewnętrznego.

Regulacje prawne oraz rynkowe

Uwarunkowania zewnętrzne to głównie zmiany regulacyjne oraz rynkowe. Zdarzają się sytuacje, gdzie nowe regulacje wynikające np. z konieczności dostosowania polskiego prawa do dyrektyw europejskich, przyczyniają się do wprowadzania większych lub mniejszych modyfikacji w instalacjach. Równie istotne jest oddziaływanie rynku, które zwykle prowadzi do uatrakcyjnienia produktu.

Współpraca z dostawcami maszyn

Warto w tym miejscu spojrzeć do przodu, a do tego nieoceniona może okazać się współpraca z producentami maszyn. Pamiętajmy, że tak jak my rozwijamy nasze produkty, biorąc pod uwagę daleki horyzont czasowy i chęć poprawy naszej pozycji rynkowej, tak postępują również firmy oferujące urządzenia farmaceutyczne. Co więcej jako potencjalni klienci
możemy liczyć na wsparcie z ich strony – chętnie wskażą nam najnowsze rozwiązania poparte przykładami i dokładnymi wyliczeniami możliwych do uzyskania efektów.

Rozwój produktu i całej firmy

Przesłanki wewnętrzne to głównie prace rozwojowe nad produktami, dla których funkcjonalność dostępnych instalacji nie jest wystarczająca. Pojawia się w takim przypadku rodzaj bariery, którą należy usunąć dla umożliwienia rozwoju produktu, a tym samym rozwoju całej organizacji. Projekty rozwojowe przewidują wymagany zakres inwestycji czy dozbrojenia infrastruktury techniczno-technologicznej, dokładnie określając wymagane na ten cel nakłady
finansowe oraz terminy realizacji.

Ocena stanu technicznego

Inny rodzaj oddziaływania wewnętrznego to efektywność instalacji. Do jej oznaczenia mamy cały szereg powszechnie stosowanych wskaźników, jak: OEE, jednostkowy koszt wytwarzania energii w postaci chłodu i ciepła, ilość energii jaką wykorzystujemy do wytworzenia np. 1 kg wyrobu gotowego itp. Wskaźniki te możemy z dużym powodzeniem wykorzystać do oceny stanu technicznego zarówno instalacji czysto produkcyjnych, jak i całej infrastruktury, oraz do planowania zadań inwestycyjnych.

Naturalne zużycie maszyny

Infrastruktura podlega głównie modernizacjom, które mają na celu poprawę lub utrzymanie uzyskiwanych wyników kosztowych, jeśli działania konserwacyjne stają się niewystarczające. W przypadku instalacji produkcyjnych (wytwarzanie/pakowanie) już od momentu uruchomienia nowych urządzeń, podejmujemy inicjatywy w kierunku ciągłej poprawy lub utrzymania efektywności. Wraz z upływem czasu należy jednak spodziewać się, że stan techniczny
będzie wywierał na ten proces wpływ negatywny, głównie wynikający z normalnego zużycia. Naturalnym działaniem w takim przypadku stają się zadania, których celem będzie przeciwdziałanie temu zjawisku – remonty, remonty generalne, modernizacje. Prędzej czy później dochodzimy jednak do sytuacji, w której nie jesteśmy w stanie przeciwdziałać naturalnemu zużyciu lub nakłady dochodzą do tak wysokiego poziomu, że staje się to nieracjonalne.

Cały artykuł można przeczytać w numerze 4-5/2014 "Przemysłu Farmaceutycznego"

Fot.: www.photogenica.pl