Z najnowszych danych Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że w 2020 roku w Polsce odnotowano niemal 146 tys. zachorowań na nowotwory, a prawie 100 tys. osób zmarło z ich powodu. Tymczasem lekarze, jak mantrę powtarzają, że wcześnie wykryty rak nie jest wyrokiem, a badania profilaktyczne i czujność onkologiczna mogą zmienić te statystyki. Warto wiedzieć, że choć wiele z pierwszych oznak raka jest mało charakterystycznych, to z analiz brytyjskich naukowców wynika, że u ponad połowy pacjentów onkologicznych we wczesnych stadiach choroby powtarza się 10 objawów. Są to:

• Nieprawidłowy pieprzyk
• Guzek w piersi
• Krwawienie z dróg rodnych pojawiające się po menopauzie
• Krew w kale
• Zmiana rytmu wypróżnień
• Krew w moczu (co może być oznaką raka pęcherza moczowego)
• Chrypka, kaszel – utrzymujące się dłużej niż 3 tygodnie
• Zmęczenie
• Bóle brzucha
• Niezamierzona utrata wagi

Pojawienie się któregoś z tych objawów powinno skłonić do niezwłocznego wykonania badań diagnostycznych w kierunku wykluczenia lub potwierdzenia nowotworu. W przypadku podejrzenia nowotworu pacjentowi przysługuje karta DiLO (Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego), działająca jak priorytetowe skierowanie na badania. Zgodnie z założeniami, czas wykonania wstępnej diagnostyki onkologicznej u posiadacza katy DiLO nie powinien być dłuższy nić 28 dni, a czas wykonania diagnostyki pogłębionej nie powinien przekroczyć kolejnych 21 dni. Oznacza to, że łącznie od momentu podejrzenia raka do postawienia ostatecznej diagnozy i rozpoczęcia leczenia nie powinno upłynąć więcej niż 7 tygodni.

Profilaktyka pierwotna czyli zdrowy styl życia

Czujność onkologiczna i wykonywanie regularnych badań diagnostycznych, służących jak najwcześniejszemu wykryciu choroby nowotworowej to tzw. profilaktyka wtórna. Lekarze podkreślają, że równie istotna jest profilaktyka pierwotna, czyli takie zachowania, które pozwolą zminimalizować ryzyko zachorowania na raka. Bo, jak szacują naukowcy, około połowy zachorowań na nowotwory można by uniknąć, gdyby społeczeństwo zmieniło styl życia!

O jakie zmiany chodzi? Przede wszystkim powinniśmy dbać o prawidłową dietę, dostarczającą wszystkich składników niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. To ważne, bo sprawnie działający układ odpornościowy jest w stanie wyeliminować pojedyncze komórki nowotworowe, powstające w organizmie, i w ten sposób nie dopuścić do rozwoju raka. Antyrakowe składniki odżywcze są zawarte przede wszystkim w warzywach i owocach. Starajmy się unikać produktów wysokoprzetworzonych, tłustych, zawierających dużo konserwantów, cukru i soli, bo są to substancje sprzyjające otyłości, a otyłość jest jednym z głównych czynników zwiększających ryzyko rozwoju, m.in. raka piersi, jelita grubego, przełyku, nerek
i trzustki. Kolejnym bardzo ważnym elementem profilaktyki nowotworowej jest regularny ruch oraz zdrowy sen, gdyż te czynniki także poprawiają funkcjonowanie układu odpornościowego. Ale najważniejsze jest niepalenie, a w przypadku osób palących papierosy – rzucenie tego nałogu. Palenie tytoniu jest najistotniejszym czynnikiem rakotwórczym i dotyczy to nie tylko raka płuca, o czym większość z nas wie, ale także raka pęcherza, o czym wie niewiele osób – mówi Krystyna Wechmann, prezes Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych, organizującej kampanię edukacyjną RAK PĘCHERZA – WYKRYJ I LECZ!

 Jak pokazują statystyki, palenie odpowiada za ponad połowę wszystkich przypadków raka pęcherza moczowego, a palacze są 3-4 razy bardziej narażeni na zachorowanie na ten nowotwór niż osoby niepalące. Co leży u podstaw tej zależności? W dymie tytoniowym znajduje się kilkadziesiąt substancji o potwierdzonym działaniu rakotwórczym. Podczas palenia substancje te są wdychane do organizmu, gdzie ulegają przemianom metabolicznym, a następnie przedostają do moczu, żeby wraz z nim zostać wydalone. Znajdujące się w moczu toksyczne składniki dymu tytoniowego wywierają działanie drażniące na nabłonek pęcherza moczowego, który jest bardzo wrażliwy na te czynniki rakotwórcze. Badania wskazują na ścisły związek między zachorowalnością na raka pęcherza a długością okresu palenia oraz liczbą papierosów wypalanych dziennie.

Rak pęcherza: objawy, które warto znać

Palenie papierosów jest głównym czynnikiem ryzyka zachorowania na raka pęcherza. Pozostałe czynniki ryzyka to: zawodowe narażenie na substancje chemiczne, narażenie na promieniowanie radioaktywne, przewlekłe infekcje pęcherza oraz zakażenia pasożytnicze. Rak pęcherza rozwija się długo i początkowo nie daje żadnych objawów. Pierwsze niepokojące dolegliwości to pojawienie się krwi w moczu, częste i bolesne oddawanie moczu, ból brzucha, lędźwi lub dolnej części pleców, częste infekcje dróg moczowych, zmęczenie i utrata masy ciała. Pojawienie się takich objawów powinno skłonić do jak najszybszej wizyty u lekarza rodzinnego lub urologa i wykonania niezbędnych badań diagnostycznych.

Kampania edukacyjna RAK PĘCHERZA – WYKRYJ I LECZ!, prowadzona przez Polską Koalicję Pacjentów Onkologicznych od maja 2021 roku, ma na celu zwiększenie świadomości społeczeństwa i wiedzy pacjentów oraz zwrócenie uwagi lekarzy na tę chorobę. Działania edukacyjne prowadzone są na stronie internetowej kampanii www.rakpecherza-wykryjilecz.pl oraz na profilu na Facebooku www.facebook.com/rak.pecherza.wykryj.i.lecz. Na Facebooku działa też zamknięta grupa wsparcia dla pacjentów z rakiem pęcherza i ich bliskich www.facebook.com/groups/rakpecherzawykryjilecz

Patronat nad kampanią sprawują Polskie Towarzystwo Urologiczne, Polskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej, Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Onkologicznych oraz Polskie Towarzystwo Pielęgniarek Stomijnych. Partnerem strategicznym jest firma Merck.