NANOprzyszłość
W 2005 roku w USA dopuszczono do obrotu pierwszy lek zawierający nanocząstki – poprzez zakapsułkowanie w otoczce albuminy substancji aktywnych, stosowanych w leczeniu raka piersi, polepszyły się ich właściwości terapeutyczne. Jest to jednak tylko wierzchołek góry lodowej możliwości, jakie daje farmacji nanotechnologia.
Początki nanotechnologii sięgają lat 50. XX wieku, kiedy to Amerykanin R. Feynman przedstawił swoją wizję świata, w którym naukowcy będą tworzyć dowolne struktury materii na poziomie atomowym. Śledząc doniesienia z ostatnich lat na temat dynamicznego rozwoju nanotechnologii, wydaje się, że jej przyszłość jest już przesądzona. Szerokie spektrum zastosowań oraz możliwości dalszego wykorzystania jakie daje, stawia ją w czołówce najchętniej zgłębianej tematyki badawczej. Ilość literatury naukowej, liczba konferencji czy firm komercyjnie zajmujących się nanotechnologią również świadczy o rozpowszechnianiu tej dziedziny. Od kilku lat zajmuje ona uprzywilejowaną pozycję przy finansowaniu z budżetu Unii Europejskiej – w 2008 roku UE przeznaczyła na badania z tego zakresu 3,5 mln euro.
Popularne materiały
Nonocząstki i srebra i złota wykazują właściwości bakteriobójcze, które znane są ludzkości od starożytności. Stosowanie srebrnych naczyń miało zapobiegać psuciu się pożywienia, dziś wykorzystuje się je w bandażach i plastrach leczniczych. Nanomateriały metaliczne budzą tak duże zainteresowanie, ponieważ w porównaniu z materiałami polikrystalicznymi wykazują nowe, nieznane dotąd właściwości. Nanocząstki magnetyczne z uwagi na dużą powierzchnię właściwą i możliwość oddziaływania z różnymi tkankami, znajdują szerokie zastosowania m.in. w detekcji i analizie biocząsteczek, docelowym transporcie leków, poprawie kontrastu przy badaniach metodą rezonansu magnetycznego i hipertermii.
Medyczne wykorzystanie magnetycznych nanocząstek jest związane z efektem generowania ciepła. W każdym cyklu procesu magnesowania jakiegokolwiek materiału magnetycznego powstają straty energii. Jeżeli nanocząstki magnetyczne są umiejscowione w określonym miejscu ciała, np. zmienionym nowotworowo, to w obecności zewnętrznego pola magnetycznego można uzyskać tam efekt cieplny. To proste zjawisko fizyczne znalazło zastosowanie w bezpośrednim niszczeniu komórek nowotworowych. Dodatkowo wzrost temperatury obszaru ciała chorego zwiększa efektywność zastosowanej chemioterapii lub radioterapii.
Jako materiały transportujące leki w organizmie, najczęściej w postaci nanorurek i nanokapsułek, zainteresowanie wzbudzają nanocząstki tlenku cynku oraz dwutlenku cyny.
Więcej przeczytacie Państwo w numerze 3/2014 magazynu „Przemysł Farmaceutyczny".