Kapsułki są formą dawkowania substancji czynnych, składającą się z osłonki oraz wypełnienia. Dzielą się na twarde (dwuczęściowe) oraz miękkie (jednoczęściowe, zwane elastycznymi). Wypełnieniem kapsułek twardych mogą być formy stałe, jak proszki, granulaty, peletki czy minitabletki. W przypadku kapsułek miękkich, wypełnienie stanowią formy ciekłe (roztwory, zawiesiny) lub półstałe o konsystencji pasty.

Materiały alternatywne dla żelatyny

Jakkolwiek, zarówno w przypadku kapsułek twardych, jak i miękkich, tradycyjnie i najczęściej używanym materiałem osłonek jest żelatyna, w ostatnich latach zaobserwować można wzrost zainteresowania materiałami alternatywnymi. Materiały te mają stanowić zamiennik żelatyny wolny od materiałów zakaźnych, przede wszystkimprionów wywołujących BSE (Bovine Spongiform Encephalopathy, gąbczasta encefalopatia bydła), oraz spełniający wymagania rynków regulowanych względami religijnymi – produktów halal i koszernych [1]. Obecnie w powszechnym użyciu są już kapsułki wykonane z półsyntetycznej hypromelozy (Vcaps lub Vcaps Plus, Capsugel; K-Caps, CapsCanada) lub polimerów naturalnych, jak np. pullulan (Plantcaps, Capsugel). Główną zaletą kapsułek tworzonych z hypromelozy jest ich większa stabilność podczas przechowywania – materiał nie ulega niekorzystnemu zjawisku sieciowania jak w osłonkach żelatynowych. Ponadto, kapsułki takie wykazują większą odporność mechaniczną i mniejszą kruchość niż kapsułki żelatynowe podczas przechowywania w warunkach o niskiej wilgotności. Kolejną zaletą jest możliwość bezpośredniego powlekania kapsułek z hypromelozy, które ze względu na większą porowatość powierzchni od odpowiedników żelatynowych, pozwalają na dobrą adhezję otoczki polimerowej. Za zaletę kapsułek wykonanych z tego materiału uważa się również to, że są całkowicie przezroczyste i bezbarwne w formie bez dodatków (kapsułki żelatynowe mają zabarwienie lekko żółtawe, zależne od rodzaju i pochodzenia żelatyny).

Kapsułki twarde z ciekłym wypełnieniem

Nowością w technologii kapsułek twardych jest technologia stosowania ciekłych wypełnień. Wymaga to użycia specjalnych kapsułkarek, które oprócz zadozowania ciekłego wypełnienia, dokonają uszczelnienia połączenia dwóch części kapsułek po zamknięciu. Materiałem osłonki takiej kapsułki jest żelatyna lub hypromeloza (Quali-G, Quali-V, Qualicaps; Licaps, Capsugel). Technologia ta, podobnie jak w przypadku kapsułek miękkich, wymaga stosowania wypełnień niezawierających wody lub o charakterze lipofilowym.

Cały artykuł można przeczytac w numerze 1/2016 czasopisma Przemysł Farmaceutyczny

Fot. www.freeimages.com