Tłuszcze stanowią element płaszcza hydrolipidowego skóry, który chroni przed rozwojem patogennej mikroflory, utratą nawilżenia oraz przenikaniem i oddziaływaniem niekorzystnych czynników zewnętrznych. Płaszcz hydrolipidowy skóry stanowi naturalną barierę, jednak codzienne zabiegi, mycie skóry powodują jego utratę. Dzięki odpowiedniemu składowi i ilości tłuszczy skóra jest przyjemna w dotyku, elastyczna, gładka, a włosy miękkie, błyszczące, odporne na uszkodzenia, szkodliwe działanie czynników zewnętrznych takich jak słońce, suszarka czy prostownica.

Oleje oraz olejki eteryczne od lat stosuje się w tradycyjnej medycynie. Nic więc dziwnego, że są jednym z podstawowych składników kosmetyków odpowiedzialnych za pielęgnację włosów i skóry.

Z wiekiem skóra staje się bardziej sucha, z tłustej przechodzi w mieszaną, a typ mieszany przekształca się w suchą. Skóra pełni funkcję ochronną w odniesieniu do czynników mechanicznych, biologicznych, chemicznych oraz fizycznych. Każdy powinien pamiętać o odpowiednim jej nawilżaniu, jednakże nie można zapominać też o jej natłuszczeniu, gdyż woda bardzo szybko wyparowuje z naskórka i włosów, w wyniku czego skóra może się łuszczyć, być naciągnięta, szybciej można zauważyć oznaki starzenia się, a włosy stają się kruche, suche, matowe, łamliwe, trudne do ułożenia, mniej elastyczne. Dlatego też dla zachowania równowagi wodno-tłuszczowej skóry, większość dostępnych na rynku kremów na dzień zaliczanych jest do kremów nawilżających, posiadających lekką formułę, która zapewnia skórze jej swobodne oddychanie. Kremy na noc zaś cechuje bardziej bogata tekstura, są bardziej „tłuste” w odczuciu, zawierają więcej substancji odżywczych, często należą do grupy kremów typu woda w oleju – emulsji typu w/o.

Wartość kosmetyczną oleju ocenia się m.in. na podstawie ilości występowania w nich niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych – NNKT, czyli tak zwanej witaminy F. Normalizuje ona wydzielanie sebum, czyli substancji natłuszczającej skórę, wpływa na ochronę naturalnych lipidów skóry (zbyt mała ilość lipidów – związków tłuszczowych – to większa podatność skóry na podrażnienia i alergie).

Renesans olejów

Od kilku lat obserwuje się trend dotyczący wykorzystania olejów jako formy kosmetyku. Postacie olejowe znajdują zastosowanie we wszystkich gałęziach przemysłu kosmetycznego: od preparatów do pielęgnacji twarzy i ciała, produktów do demakijażu, kosmetyków kolorowych czy wreszcie bardzo popularnych olejków do pielęgnacji włosów. Wszystkie te kosmetyki uzyskały miano ekskluzywnych produktów do pielęgnacji i często całkowicie pozbawione są wody. Stanowią alternatywę do stosowania oleju mineralnego oraz silikonów, które aktualnie nie posiadają dobrej opinii. Biorąc pod uwagę budowę skóry oraz włosów inne oleje stosowane są w wyrobach przeznaczonych do pielęgnacji skóry, a inne do pielęgnacji włosów. Skóra dobrze toleruje bardziej tłuste oleje, ale dla włosów mogą być one za ciężkie, obciążać je i nawet przyczyniać się do wzmożonego ich przetłuszczania.

Oleje roślinne przeżywają swój renesans, dzięki coraz bardziej rozwijającemu się nurtowi. Trend ten trwa od 2014, a olejki do twarzy, sera w formie olejowej czy olejki do włosów to preparaty, których na rynkach europejskich pojawia się coraz więcej. Porównując lata 2013 oraz 2014 odnotowano wzrost sprzedaży preparatów do pielęgnacji włosów w formie olejowej o 5% we Francji oraz 6% wzrost użycia produktów olejowych we Włoszech i to zaledwie w ciągu  2 lat. Trend olejowy podtrzymuje najpopularniejszy sposób na odżywienie i regenerację włosów, jakim jest ich olejowanie. Zabieg polega na nałożeniu na włosy i/lub skórę głowy danego oleju, dokładnemu jego rozprowadzeniu i pozostawieniu na dłuższy okres kilku godzin na włosach. Po tym czasie włosy myjemy jak zwykle. Zabieg ten ma na celu dodać włosom blasku, wzmocnić je i odbudować powstałe w ich strukturze ewentualne uszkodzenia. Należy jednak pamiętać, że taki zabieg nie jest odpowiedni do każdego typu włosów, a sam olej powinno nakładać się na zwilżone włosy. W kosmetykach stosuje się zarówno sprawdzone, stosowane od stuleci tłuszcze, jak i również wprowadza się do receptur coraz to nowsze, bardziej egzotyczne oleje. W obu tych grupach znajdują się oleje, na które warto zwrócić uwagę podczas recepturowania preparatów kosmetycznych o szerokim spectrum działania.

Słonecznikowy i arganowy

Od lat w kosmetykach do skóry i włosów wykorzystuje się olej słonecznikowy, który należy do jednego z najtańszych olejów naturalnych. Charakteryzuje się on wysoką zawartością witaminy E, dlatego też pełni funkcje oleju anti-aing, ale także kondycjonuje włosy. Witamina E chroni przed niekorzystnym działaniem środowiska zewnętrznego, jest silnym antyoksydantem, posiada więc właściwości fotoochronne, chroni kolor włosów, zapobiega ich łamliwości, skutecznie regeneruje włosy suche i zniszczone. Witamina E nie dopuszcza do wzmożonego wypadania włosów, gdyż stymuluje mikrokrążenie krwi, poprawiając ich odżywienie.

Niesłabnącą od kilku lat popularnością cieszy się też olej arganowy, którego historia nieodłącznie związana jest z marokańskim pochodzeniem oraz metodą pozyskiwania oleju z orzechów drzewa arganowego przez rdzennych mieszkańców.

Lata 2012-2013 to kult oleju arganowego zarówno w produktach olejowych, jak i pozostałych wyrobach kosmetycznych (odżywki do włosów czy kremy do twarzy). Olej ten jest naturalnym przeciwutleniaczem, działa przeciwstarzeniowo, nawilża i regeneruje, zmiękcza włosy i skórę głowy. Dzięki wysokiemu powinowactwu do keratynowej osłonki włosa nie tylko tworzy ochronny film na ich powierzchni, ale także wykazuje zdolność do wnikania w głąb, odbudowując tym samym od wewnątrz. Jest więc emolientem o wysokich właściwościach regenerujących. Posiada wysoką wartość odżywczą, gdyż należy do olei tłoczonych na zimno. W ponad 80% składa się z nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Cały artykuł został opublikowany w nr 2/2017 kwartalnika "Kierunek spożywczy''.