Przedsiębiorca w czasach kryzysu ekonomicznego wywołanego epidemią może nie tylko ochronić swoją firmę przed upadłością, lecz również uchronić się przed odpowiedzialnością odszkodowawczą za nieterminowe złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości, rozpoczynając postępowanie restrukturyzacyjne.

Prawo restrukturyzacyjne przewiduje cztery rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych: postępowanie o zatwierdzenie układu, przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe i postępowanie sanacyjne. Wybór konkretnego rodzaju postępowania zależy od indywidualnej oceny każdego przypadku.

Poddać pod rozwagę trzeba następujące postulaty:

Zapewnienie szybszej ochrony majątku dłużnika możliwe bez ingerencji sądu. Temu służyć może ochrona przed egzekucją z mocy prawa na skutek samego złożenia wniosku restrukturyzacyjnego. Ochrona trwać będzie do nieprawomocnego rozpoznania wniosku i może być uchylona na wniosek wierzyciela. W jej trakcie firma nie może wyzbywać się majątku, a zatem wierzyciele są również chronieni.

Likwidacja obowiązkowych rozpraw i dopuszczenie posiedzeń niejawnych, przy zachowaniu decyzyjności organu sądowego w tym zakresie. Chodzi o to, aby eliminować przestoje związane z organizacją rozprawy oraz wyłączyć konieczność osobistego uczestnictwa – co jest niewskazane, a obecnie niedopuszczalne.

Wyraźne wskazanie, że wysyłka pism sądowych dla wielu wierzycieli może być przekazana zarządcy lub nadzorcy na mocy zarządzenia sędziego-komisarza. To ograniczy obciążenie pracy sekretariatu wydziału.

W razie konieczności, dopuszczenie składania przez nadzorców sądowych i zarządców pism do sędziego-komisarza za pomocą poczty elektronicznej.

Zmniejszenie liczby spraw podlegających kognicji sądu lub sędziego-komisarza. Przykładowo zbędne są orzeczenia w przedmiocie uprzednio rozpoznanym przez radę wierzycieli. Organ sądowy powinien rozpoznawać spory pomiędzy uczestnikami oraz organami pozasądowymi, a nie zajmować się podejmowaniem decyzji biznesowych.

Uproszczenie wymogów formalnych wniosku o wszczęcie restrukturyzacji oraz innych wymogów – np. co do szczegółowości planu restrukturyzacyjnego – zwłaszcza wobec małych przedsiębiorców. Niektóre obowiązki są zbędne na etapie rozpoznania wniosku – stanowią obciążenie dla dłużnika, który musi je spełnić oraz dla sądu, który musi je zweryfikować.

Wszelkie głosowania oraz posiedzenia odbywane przez wierzycieli muszą być dopuszczalne zdalnie lub drogą obiegową.

– Otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, albo zatwierdzenie układu w postępowaniu o zatwierdzeniu układu pozwala na uchronienie się przed wszelkimi negatywnymi skutkami niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie. Należy jednak zwrócić uwagę, iż nie wystarczy w tym przypadku samo złożenie wniosku – jak w przypadku wniosku upadłościowego. Konieczne jest przynajmniej wydanie przez sąd nieprawomocnego postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego, bądź o zatwierdzeniu układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu. Może się to okazać problematyczne, gdyż z uwagi na epidemię wiele sądów odracza wszelkie posiedzenia z wyjątkiem spraw pilnych. Szczęśliwie jednak, zgodnie z § 2 pkt 5 lit. l Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości – Regulamin urzędowania sądów powszechnych, za sprawy takie zostały uznane właśnie wnioski o zatwierdzenie układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu i otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego – komentuje dr Patryk Filipiak, wspólnik w kancelarii Filipiak Babicz.

Nie oznacza to jednak, iż z decyzją co do złożenia wniosku restrukturyzacyjnego można zwlekać, albowiem przygotowanie takiego wniosku jest bardzo czasochłonne. W przeciwieństwie do innych pism sądowych – oprócz szczegółowej analizy prawnej wymaga również przeprowadzenia zaawansowanej analizy ekonomicznej przedsiębiorstwa.

Korzyści płynące z restrukturyzacji

Postępowania restrukturyzacyjne niosą za sobą korzyści, które pozwolą przedsiębiorcy na przetrwanie załamania koniunktury i uregulowanie swoich zobowiązań po powrocie rynku na właściwe tory. Przede wszystkim restrukturyzacja pozwala na zamrożenie zobowiązań powstałych przed otwarciem postępowania restrukturyzacyjnego i ich spłatę na warunkach, które co do zasady proponuje dłużnik. W grę może wchodzić m.in. częściowe umorzenie zobowiązań, rozłożenie na raty, odroczenie terminu płatności, czy konwersja wierzytelności na udziały lub akcje.

W zależności od konkretnego postępowania restrukturyzacyjnego dłużnik otrzymuje również m.in. ochronę przed egzekucją oraz gwarancję, że kluczowe dla działalności przedsiębiorstwa umowy nie zostaną wypowiedziane. Z drugiej strony możliwe jest wypowiedzenie przez dłużnika nierentownych kontraktów oraz przeprowadzenie redukcji zatrudnienia na zasadach, na jakich redukcję tę prowadzi się w upadłości.