ViiV Healthcare, globalna spółka specjalizująca się w leczeniu zakażeń wirusem HIV, w której większościowy pakiet akcji posiada firma GSK i której akcjonariuszami są firmy Pfizer Inc. oraz Shionogi Limited, ogłosiła dzisiaj wyniki badania STAT – wieloośrodkowego, prowadzonego metodą otwartej próby w pojedynczej grupie, 48‑tygodniowego badania fazy IIIb w Stanach Zjednoczonych – dane te przedstawiono podczas Amerykańskiej Konferencji nt. Leczenia HIV (ACTHIV) 2020. W badaniu tym oceniano preparat Dovato (dolutegrawir/lamiwudyna) pod kątem możliwości szybkiego rozpoczęcia leczenia po rozpoznaniu zakażenia wirusem HIV‑1 u dorosłych pacjentów.  Zaobserwowano, że preparat Dovato jest w tej sytuacji skuteczny i dobrze tolerowany, co wskazuje na możliwość jego stosowania w strategiach postępowania typu „Test and Treat”.[1]

W badaniu STAT oceniano model szybkiej opieki medycznej „Test and Treat”, coraz częściej spotykany w praktyce klinicznej, w którym leczenie rozpoczyna się w ciągu 14 dni od ustalenia rozpoznania, zanim jeszcze dostępne będą wyjściowe wyniki dotyczące statusu koinfekcji HBV, czynności nerek oraz testów oporności. U wszystkich uczestników badania wykonywano test w kierunku koinfekcji HBV przed podaniem preparatu Dovato, przy czym jego wyniki otrzymywano już po rozpoczęciu leczenia. W badaniu tym u 92% (n=102/111) uczestników z dostępnymi danymi [*] z okresu 24 tygodni osiągnięto poziom wiremii <50 kopii/ml. [1] Liczba ta obejmuje zarówno pacjentów, którzy kontynuowali przyjmowanie preparatu Dovato, jak i pacjentów, których leczenie zmieniono na alternatywną terapię ART. U ośmiu uczestników leczenie zmieniono z preparatu Dovato na alternatywny schemat terapii antyretrowirusowej (ART); w pięciu z tych ośmiu przypadków było to spowodowane koinfekcją HBV, a w jednym przypadku – opornością na lamiwudynę. [1] Dostępne były dane dotyczące pięciu z tych uczestników i wykazały one, że u wszystkich pacjentów osiągnięto poziom wiremii <50 kopii/ml po 24 tygodniach, bez rozwoju mutacji związanych z opornością HBV lub HIV, [1] co wskazuje, że szybkie rozpoczęcie leczenia preparatem Dovato nie wpływa niekorzystnie na wyniki w tej podgrupie uczestników. U 87% (n=97/111) uczestników z danymi dostępnymi w 24 tygodniu i nadal przyjmujących preparat Dovato* osiągnięto poziom wiremii <50 kopii/ml.[1]

Charlotte‑Paige Rolle, MD, MPH, dyrektor ds. badań w Centrum Immunologii w Orlando i główny badacz w badaniu STAT, powiedziała: – Jako lekarze znamy potencjalne korzyści płynące z możliwie jak najszybszego rozpoczęcia leczenia w celu zmniejszenia poziomu wiremii – zarówno ze względu na zdrowie samego pacjenta, jak i zredukowanie ryzyka przeniesienia wirusa HIV. Dane z badania STAT wykazują, że zastosowanie preparatu Dovato u pacjentów wcześniej nieleczonych w chwili rozpoznania bądź w krótkim czasie po ustaleniu rozpoznania, w tym także u pacjentów, u których później zostanie stwierdzona koinfekcja HBV lub wyjściowa oporność i u których wczesne leczenie wymagało zmodyfikowania, nie miało niekorzystnego wpływu na wyniki dotyczące skuteczności ani bezpieczeństwa.

Na początku badania u 8% (n=10) uczestników poziom RNA HIV‑1 wynosił >1 000 000 kopii/ml. W tygodniu 24 u 80% (n=8) tych uczestników poziom RNA HIV‑1 wynosił <50 kopii/ml. [1]

Kimberly Smith, MD, MPH, dyrektor ds. badań i rozwoju w firmie ViiV Healthcare, powiedziała:
– Wyniki badania STAT potwierdzają wykazaną już skuteczność preparatu Dovato, jak też dostarczają dalszych dowodów na zasadność jego stosowania w sytuacjach, w których standardem jest szybkie rozpoczęcie leczenia. Badanie STAT pokazuje również, że leczenie to można rozpocząć nawet wówczas, gdy nie jest jeszcze znany wyjściowy status koinfekcji HBV ani oporności, ponieważ po uzyskaniu tych wyników można wprowadzić niezbędne modyfikacje leczenia bez szkody dla bezpieczeństwa leczenia pacjenta. Obserwacje te stanowią ważny krok naprzód w naszym rozumieniu obecnie dostępnych opcji leczenia, które mogą być szybko zastosowane po ustaleniu rozpoznania zakażenia HIV i potwierdzają one zasadność takiego zastosowania preparatu Dovato.

W okresie 24 tygodni 11% (n=15) uczestników przerwało udział w badaniu; liczba ta obejmuje 9% (n=12) pacjentów, w przypadku których nastąpiła utrata z obserwacji lub wycofanie zgody, jak też 2% (n=3) pacjentów, u których leczenie przerwano w wyniku decyzji lekarza. Dane nie były dostępne w tygodniu 24 w przypadku 4% (n=5) uczestników. [1] Badanie to wykazało, że preparat Dovato był dobrze tolerowany – stwierdzono niską częstość występowania działań niepożądanych (AE) związanych z lekiem stopnia 2–5 (2%, n=2) oraz ciężkich AE (2%, n=2). [1]

Informacje o Dovato (dolutegrawir/limiwudyna)

Preparat Dovato to przyjmowany raz na dobę w postaci pojedynczej tabletki schemat 2‑lekowy (2DR) zawierający połączenie inhibitora transferu nici integrazy (INSTI) – dolutegrawiru (Tivicay, 50 mg) z lekiem z grupy NRTI – lamiwudyną (Epivir, 300 mg). [2]

Preparat Dovato (dolutegrawir 50 mg/lamiwudyna 300 mg, tabletki) jest dopuszczony do obrotu w UE z przeznaczeniem do leczenia zakażenia HIV‑1 u osób dorosłych i młodzieży powyżej 12. roku życia, o masie ciała co najmniej 40 kg, bez stwierdzonej lub podejrzewanej oporności na inhibitory integrazy (INI) lub lamiwudynę.2 W USA Urząd ds. Żywności i Leków (FDA) zatwierdził preparat Dovato – kompletny, przyjmowany raz na dobę w postaci pojedynczej tabletki schemat zawierający dolutegrawir 50 mg i lamiwudynę 300 mg do leczenia zakażenia HIV‑1 u osób dorosłych bez wcześniejszego leczenia ARV i bez stwierdzonej oporności na dolutegrawir lub lamiwudynę. [3]

Podobnie jak trójlekowy schemat oparty na dolutegrawirze, preparat Dovato bazuje na dwóch lekach hamujących cykl replikacji wirusa w dwóch różnych lokalizacjach. Leki z grupy INI, takie jak dolutegrawir, blokują replikację HIV, zapobiegając integracji wirusowego DNA z materiałem genetycznym ludzkich komórek układu odpornościowego (limfocytów T). Etap ten jest niezbędny w cyklu replikacji HIV i jest odpowiedzialny za rozwój przewlekłego zakażenia. Lamiwudyna to lek z grupy NRTI, którego mechanizm działania polega na hamowaniu konwersji kwasu rybonukleinowego (RNA) wirusa do kwasu dezoksyrybonukleinowego (DNA), co z kolei hamuje proces namnażania się wirusa. [2]

Znaki towarowe stanowią własność grupy spółek ViiV Healthcare lub są przez nią licencjonowane.

 

Informacje o badaniu STAT (NCT03945981) [1]

Badanie STAT jest wieloośrodkowym, prowadzonym metodą otwartej próby w pojedynczej grupie, 48‑tygodniowym badaniem pilotażowym fazy IIIb, prowadzonym w Stanach Zjednoczonych, oceniającym możliwość stosowania, skuteczność i bezpieczeństwo preparatu Dovato jako schematu leczenia pierwszego rzutu w modelu szybkiej opieki medycznej „Test and Treat” u 131 nowo zdiagnozowanych osób dorosłych zakażonych wirusem HIV‑1, u których leczenie rozpoczęto w ciągu 14 dni od rozpoznania.

Analiza podstawowa dotyczyła odsetka pacjentów, u których poziom RNA HIV‑1 w osoczu wynosił <50 kopii/ml, niezależnie od stosowanego schematu ART. W przypadku braku danych dotyczących poziomu wiremii w tygodniu 24, z dowolnego powodu, przyjmowano niepowodzenie leczenia, przy czym niepowodzenie oznaczało poziom ≥50 kopii/ml (analiza ITT‑E, brak danych = niepowodzenie). Analiza drugorzędowa dotyczyła odsetka wszystkich pacjentów z dostępnymi danymi z tygodnia 24, u których osiągnięto poziom RNA HIV‑1 w osoczu <50 kopii/ml, niezależnie od schematu ART (analiza przypadków zaobserwowanych), w tym również pacjentów, u których leczenie zmieniono na alternatywną metodę ART z jakichkolwiek powodów, np. w związku z wyjściową koinfekcją HBV lub opornością.

[*] Analiza przypadków zaobserwowanych, która nie obejmowała pacjentów z brakującymi danymi. [1]

[1] Rolle CP, Berhe M, Singh T i wsp.  Feasibility, Efficacy, and Safety of Using Dolutegravir/Lamivudine (DTG/3TC) as a First-Line Regimen in a Test-and-Treat Setting for Newly Diagnosed People Living with HIV (PLWH): the STAT Study. Praca przedstawiona podczas Amerykańskiej Konferencji nt. Leczenia HIV (ACTHIV) 2020.

[2] Charakterystyka produktu leczniczego Dovato obowiązująca w UE  Lipiec 2019 r. Dostępne na stronie: https://www.medicines.org.uk/emc/product/10446/smpc. Stan na lipiec 2020 r.

[3] Szczegółowa informacja o leku Dovato zatwierdzona w USA. https://www.gsksource.com/pharma/content/dam/GlaxoSmithKline/US/en/Prescribing_Information/Dovato/pdf/DOVATO-PI-PIL.PDF. Stan na lipiec 2020 r.