Skutki oddziaływania promieniowania słonecznego na organizm człowieka

Promieniowanie słoneczne jest falą elektromagnetyczną, która składa się z następujących zakresów:

• ultrafiolet, w którym wyróżnić możemy podzakresy UVC, UVB i UVA,

• światło widzialne,

• podczerwień.

Oprócz pozytywnych skutków promieniowania słonecznego, takich jak poprawa nastroju czy produkcja witaminy D3, może ono również wywierać niekorzystny wpływ na ludzki organizm.

Podzakres UVA wywołuje najłagodniejsze skutki biologiczne, jak niewielki rumień, jednak głębiej wnikając w skórę przyspiesza procesy jej starzenia, wywołuje dermatozy czy oksydacyjne uszkodzenia DNA. Efektem ubocznym nadmiernej ekspozycji na promieniowanie z podzakresu UVA jest również fototoksyczność, czyli zwiększona wrażliwość skóry na światło w obecności fotouczulaczy.

Promieniowanie UVB, które ma największe znaczenie z punktu widzenia oddziaływania na organizm ludzki, dociera do powierzchni Ziemi w ok. 10%. Jego naukowo udowodnionym pozytywnym skutkiem działania jest fotoaktywacja syntezy witaminy D3. Negatywną konsekwencją promieniowania UVB jest przyspieszenie degeneracji tkanki łącznej. Promieniowanie to wywołuje także rumień, zmiany pigmentowe, keratozy, nowotworowe zmiany skóry oraz oddziałuje na materiał genetyczny. Ze względów kosmetycznych najważniejszym z ww. skutków jest degeneracja tkanki łącznej skóry – konsekwencja uszkodzenia włókien kolagenu i elastyny, co nasila widoczność procesów starzenia. Niekorzystne oddziaływanie promieniowania UVB może również ujawnić się pod postacią oparzenia słonecznego.

Najbardziej szkodliwe promieniowanie UVC zostaje prawie w całości pochłonięte przez atmosferę ziemską.

Coraz więcej również mówi się o szkodliwym działaniu podczerwieni oraz światła widzialnego na organizm ludzki, a szczególnie jego części o długości fali 400-500 nm, zwanego także światłem niebieskim. To ostatnie stało się szczególnie powszechne ze względu na rozwój techniki i digitalizację, ponieważ jest emitowane także przez ekrany komputerów, tabletów i telefonów komórkowych.

Działanie podczerwieni na organizm człowieka ma przede wszystkim charakter termiczny i objawia się wzrostem temperatury narażonej na jego działanie tkanki oraz tkanek sąsiadujących. Konsekwencją promieniowania IR na skórę jest nasilenie ekspresji metaloproteinaz macierzy komórkowej, które mają zdolność do degradacji kolagenu typu I i III oraz włókien elastynowych, a także wzrost produkcji wolnych rodników, co wiąże się bezpośrednio ze starzeniem skóry.

Światło niebieskie penetruje skórę głębiej niż promieniowanie ultrafioletowe. Przechodząc przez jej poszczególne warstwy, powoduje powstawanie wolnych rodników, które odpowiadają za uszkodzenia DNA, lipidów i białek, hamują proliferację fibroblastów, co objawia się szybszym pojawieniem zmarszczek, wzrostem suchości skóry, może powodować podrażnienia i hiperpigmentację.

 

Cały artykuł przeczytasz w wydaniu 2/2021 Przemysłu Farmaceutycznego z dodatkiem "Kierunek Kosmetyki"