– W dalszym ciągu podejmujemy szeroko zakrojone działania mające na celu zbadanie trwałości ochrony, jaką zapewnia szczepionka Johnson & Johnson, w warunkach dyna­micz­nej pandemii COVID-19 – podkreślił dr n. med. Mathai Mammen, wiceprezes  działu farma­ceutycznego Janssen Research & Development LLC, Johnson & Johnson. – Choć dane zmie­niają się szybko, widzimy skuteczność szczepionki z perspektywy ochrony przed hospitali­zacją związaną z COVID-19 na poziomie około 80 procent po podaniu pojedynczej dawki szczepionki Johnson & Johnson. Ochrona utrzymuje się na stałym poziomie przez cały okres, jaki do tej pory przebadano, czyli do 6 miesięcy – kontynuuje dr n. med. Mathai Mammen.

– Trwałość ochrony naszej szczepionki odzwierciedla jej podstawowe właściwości immunologiczne. Jak już wcześniej informowaliśmy, nasza szczepionka wywołuje silną odpowiedź przeciwciał, jak również wzrost liczby limfocytów T w obliczu obecności wszystkich wariantów wirusa, a zatem również wariantu omikron.

W najnowszym badaniu opublikowanym na portalu medRxiv przeanalizowano profile ochrony, jaką zapewniają wszystkie trzy szczepionki dopuszczone do obrotu (bądź zatwierdzone) w Stanach Zjednoczonych. Dla wszystkich tych trzech preparatów zastosowano tę samą metodologię w odniesieniu do następujących trzech parametrów: infekcji przełamujących COVID-19, hospitalizacji i przyjęć na oddziały intensywnej opieki medycznej.[i]

Badanie wykazało, że skuteczność szczepionki Janssen przeciwko COVID-19 w zwalczaniu zakażeń przełamujących i ochronie przed hospitalizacjami utrzymywała się na stabilnym poziomie w okresie do 6 miesięcy.1 Szczepionki mRNA (dwudawkowe) cechowały się słabnącą skutecznością w ochronie przed hospitalizacjami i zakażeniami przełamują­cy­mi,1 przy czym skuteczność dawek podstawowych w przypadku pojedynczej dawki szczepionki Janssen przeciwko Covid-19 jest niższa niż w przypadku szczepionki mRNA podanej w dwóch dawkach.1 W odniesieniu do wszystkich trzech preparatów nie odnotowano spadku stopnia ochrony przed koniecznością przyjęcia na oddział intensywnej opieki medycznej – dowodzi to obecności trwałej ochrony przed przypadkami ciężkimi i stanem krytycznym.1 Badanie nie miało na celu porównania trwałości ochrony, jaką zapewniają poszczególne szczepionki.1

Najnowsza analiza danych z rzeczywistej praktyki klinicznej

Dotychczasowe kompleksowe badania dotyczące okresu ochrony zapewnianego przez szczepionki dopuszczone bądź zatwierdzone do stosowania w Stanach Zjednoczonych były ograniczone, a wiele z nich koncentrowało się na grupach wysokiego ryzyka [ii],[iii],[iv],[v] bądź ściśle określonych rejonach geograficznych lub poszczególnych stanach.[vi],[vii],[viii] Tym razem mamy do czynienia z szeroko zakrojonym badaniem trwałości ochrony przed COVID-19 w warunkach rzeczywistych w Stanach Zjednoczonych. Jest to pierwsze tego typu badanie, w którym przeanalizowano trwałość ochrony wyjściowej w okresie do 6 miesięcy dla wszystkich trzech szczepionek dopuszczonych do obrotu lub zatwierdzonych w Stanach Zjednoczonych
w odniesieniu do następujących trzech parametrów: infekcji przełamujących COVID-19, hospitalizacji i przyjęć na oddziały intensywnej opieki medycznej. Naukowcy wykorzystali krajowe dane dotyczące zgłoszonych roszczeń, dane laboratoryjne i szpitalne obejmujące 168 mln osób w celu przeprowadzenia kontrolnego badania klinicznego w okresie od 1 stycznia do 7 września 2021 roku w odniesieniu do 17 mln w pełni zaszczepionych osób sklasyfikowanych pod względem dat szczepienia, trzycyfrowego kodu pocztowego, wieku, płci i wskaźników chorób współistniejących.1

W badaniu skupiono się na trwałości ochrony, jaką zapewnia szczepienie. Dokonano pomiarów ilorazu szans (OR – Odds Ratio), który u osoby w pełni zaszczepionej określa prawdopodobieństwo wystąpienia zakażenia przełamującego, hospitalizacji lub przyjęcia na oddział intensywnej opieki medycznej w każdym miesiącu w porównaniu z prawdopodo­bieńst­wem wystąpienia tego typu zdarzenia w 1. miesiącu po pełnym zaszczepieniu.1 Wartość ilorazu szans większa od jedności wskazuje, że ochrona, jaką zapewnia szczepionka, z biegiem czasu słabnie.1 Autorzy badania przyznali, że nie należy dokonywać bezpośrednich porównań ilorazu szans pomiędzy poszczególnymi preparatami, ponieważ na wyniki wpływ mogą mieć różnice wyjściowe (takie jak np. początkowa skuteczność trzech kohort szczepionek).1

Szczepionka Janssen przeciwko COVID-19 (pojedyncza dawka)

Szczepionka Janssen przeciwko COVID-19 wykazała trwałość skuteczności ochrony do 6 miesięcy w odniesieniu do hospitalizacji i przyjęć na oddziały intensywnej opieki medycznej w całym okresie badania – z niewielkim wzrostem zakażeń przełamują­cych rozpoczynającym się w 4. miesiącu.1

Stwierdzono, że początkowy poziom skuteczności w 1. miesiącu po pełnym szczepieniu wynosił 81% (95% CI: 76%-82%) w przypadku hospitalizacji i 74% (95% CI: 72%-75%) w przypadku zakażeń przełamujących.1

Trwałość ochrony:

Nie odnotowano dowodów na słabnącą ochronę przed hospitalizacją związaną z COVID-19 podczas okresu badania (OR = 1,25, 95% CI [0,86, 1,80]
w miesiącu 5+).1

Podobnie nie odnotowano dowodów na słabnącą ochronę przed zakażeniem przełamującym w pierwszych trzech miesiącach obserwacji, z umiarkowanym osłabieniem ochrony przed zakażeniem przełamującym obserwowanym w 4. miesiącu (OR = 1,16, 95% CI [1,04, 1,29]) i w miesiącu 5+ (OR = 1,31, 95% CI [1,18, 1,47]).1

Nie stwierdzono obecności dowodów na słabnącą ochronę przed przyjęciami na oddziały intensywnej opieki medycznej związanymi z COVID-19 w żadnym punkcie badania (OR = 1,40, 95% CI [0,43, 4,55] w 4. miesiącu).1

Okres prowadzonych obserwacji nie był wystarczający, by uwzględnić kategorię obejmującą 6 i więcej miesięcy dla zakażeń przełamujących i dla hospitalizacji.1

Skuteczność szczepionki BNT162b2 (dwie dawki w odstępie 21-42 dni)

W przypadku preparatu BNT162b2 odnotowano wzrost liczby hospitalizacji i zakażeń przełamujących począwszy od 2. miesiąca – przy czym w okresie badania nie odnotowano spadku skuteczności z perspektywy przyjęć na oddziały intensywnej opieki medycznej.1

Stwierdzono, że początkowy poziom skuteczności w 1. miesiącu po pełnym zaszczepieniu wynosił 89% (95% CI: 88%-90%) w przypadku hospitalizacji i 88% (95% CI: 87%-88%) w przypadku zakażeń przełamujących.1

Trwałość ochrony:

Analiza danych dowiodła, że ochrona przed hospitalizacją związaną z COVID-19 słabła w miarę upływu czasu w porównaniu z pierwszym miesiącem obserwacji po szczepieniu (OR = 3,97, 95% CI [3,26, 4,83] w miesiącu 6+).1

Odnotowano dowody na osłabienie ochrony przed zakażeniem przełamującym, przy czym osłabienie to było narastająco większe w każdym miesiącu obserwacji (OR = 2,93, 95% CI [2,72, 3,15] dla BNT162b2 w miesiącu 6+).1

Nie odnotowano dowodów na słabnącą ochronę przed przyjęciami na oddziały intensywnej opieki medyczne związanymi z COVID-19 w jakimkolwiek punkcie badania (OR = 1,36, 95% CI [0,80, 2,30] dla BNT162b2 w 4. miesiącu).1

Skuteczność szczepionki mRNA-1273 (dwie dawki w odstępie 28-42 dni)

W przypadku preparatu mRNA-1273 odnotowano: w 3. miesiącu wzrost liczby hospitalizacji, a w 2. miesiącu – wzrost liczby zakażeń przełamujących (bez spadku skuteczności w odnie­sie­niu do przyjęć na oddziały intensywnej opieki medycznej w okresie, gdy prowadzono badania).

Stwierdzono, że początkowy poziom skuteczności w 1. miesiącu po pełnym szczepieniu wynosił: 94% (95% CI: 93%-95%) w przypadku hospitalizacji i 92% (95% CI: 91%-92%) w przypadku zakażeń przełamujących.1

Trwałość ochrony:

Odnotowano dowody na umiarkowane osłabienie ochrony przed hospitalizacją związaną z COVID-19 w czasie w porównaniu z 1. miesiącem obserwacji po szczepieniu (OR = 1,66, 95% CI [1,26, 2,19] w miesiącu 6+).1

Zauważono dowody na osłabienie ochrony przed zakażeniem przełamującym, przy czym osłabienie to było coraz większe w każdym miesiącu obserwacji (OR = 2,76, 95% CI [2,51, 3,04] w miesiącu 6+).1

Nie odnotowano dowodów na słabnącą ochronę przed przyjęciami na oddział intensywnej opieki medycznej związanej z COVID-19 w jakimkolwiek punkcie badania (OR = 1,17, 95% CI [0,64, 2,13] dla mRNA-1273 w 4. miesiącu).1

Inne najnowsze dane dotyczące szczepionki Janssen przeciwko COVID-19

Wyżej przedstawione wyniki uzupełniają materiał dowodowy, który potwierdza, że szcze­pionka Janssen przeciwko COVID-19 zapewnia ochronę przed wariantami wirusa budzącymi szczególne obawy.[ix],[x]

Przedstawione niedawno wstępne dane z badania Sisonke fazy 3b, które przeprowadzono
w listopadzie i grudniu 2021 roku w Afryce Południowej, gdy dominował wariant omikron, wykazały poziom do 85% skuteczności uzupełniającej dawki homologicznej (tj. tej samej szczepionki) preparatu Janssen z perspektywy ochrony przed hospitalizacją powiązaną z COVID-19.[xi]

W komunikacie Johnson & Johnson poinformowano też, że heterologiczna dawka uzupełniająca (tj. dawka innego preparatu) szczepionki Janssen podana osobom, które pierwotnie otrzymały preparat BNT162b2 mRNA, spowodowała 41-krotny wzrost odpowiedzi neutralizujących przeciwciał do 4 tygodni po podaniu dawki uzupełniającej oraz 5,5-krotny wzrost liczby limfocytów T CD8+ w odpowiedzi na wariant omikron – do dwóch tygodni. Homologiczna dawka BNT162b2 spowodowała 17-krotny wzrost przeciwciał neutralizujących do 4 tygodni po podaniu dawki przypominającej, jak również 1,4-krotny wzrost komórek T CD8+ w okresie do 2 tygodni.12 Komórkowe odpowiedzi immunologiczne (w szczególności odpowiedzi komórek T CD8+) są najprawdopodobniej decydujące z perspektywy ochrony przed ciężkim przebiegiem choroby spowodowanej przez wirus  SARS-CoV-2.[xii]

Informacje dodatkowe

Liczne instytucje opieki zdrowotnej na całym świecie dopuściły do stoso­wania szczepionki Janssen przeciwko COVID-19 jako dawki przypominające.[xiii],[xiv],[xv],[xvi] Johnson & Johnson nadal przekazuje odpowiednie dane organom regulacyjnym, Świato­wej Organizacji Zdrowia, Europejskiej Agencji Leków oraz krajowym technicz­nym gru­pom dorad­czym ds. szczepień (NITAG) na całym świecie, by w razie potrzeby umożliwiać po­dejmowanie możliwie jak najtrafniejszych decyzji dotyczące lokalnych strategii szcze­pień.

Dalsze informacje o wielokierunkowym podejściu Johnson & Johnson do walki z pan­de­mią opub­­likowano na stro­nie internetowej https://www.janssen.com/emea/our-focus/infectious-diseases-vaccines/respiratory-infections/covid-19.

 

[i] Zheutlin A., Ott M., Sun R., et al. Durability of Protection against COVID-19 Breakthrough Infections and Severe Disease by Vaccines in the United States. Dostępne na stronie internetowej https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2022.01.05.22268648v1 Data dostępu: styczeń 2022.

[ii] Poukka E, Baum U, Palmu A, et al. Cohort study of COVID-19 vaccine effectiveness among healthcare workers in Finland, December 2020 - October 2021. Vaccine. 2021. https://doi.org/10.1016/j.vaccine.2021.12.032

[iii] Hagan LM, Mccormick DW, Lee C, et al. Outbreak of SARS-CoV-2 B.1.617.2 (Delta) variant infections among incarcerated persons in a federal prison-Texas, July-August 2021. Morbidity and Mortality Weekly Report. 2021;70(38):1349-1354.

[iv] Rovida F, Cassaniti I, Paolucci Stefania, et al. SARS-CoV-2 vaccine breakthrough infections with the alpha variant are asymptomatic or mildly symptomatic among health care workers. medRxiv. Opublikowano dn. 3 lipca 2021 r. doi:10.1101/2021.06.29.21259500

[v] Nunes B, Rodrigues AP, Kislaya I, et al. mRNA vaccine effectiveness against COVID-19-related hospitalisations and deaths in older adults: A cohort study based on data linkage of national health registries in Portugal, February to August 2021. Eurosurveillance. 2021;26(38). doi:10.2807/1560-7917.ES.2021.26.38.2100833.

[vi] Liu C, Lee J, Ta C, et al. A retrospective analysis of COVID-19 mRNA vaccine breakthrough infections-risk factors and vaccine effectiveness. medRxiv. Opublikowano dn. 7 października 2021 r. doi:10.1101/2021.10.05.21264583.

[vii] Rosenberg ES, Dorabawila V, Easton D, et al. COVID-19 vaccine effectiveness by product and timing in New York state. medRxiv. Opublikowano dn. 9 października 2021 r. doi:10.1101/2021.10.08.21264595.

[viii] Robles-Fontán MM, Nieves EG, Cardona-Gerena I, Irizarry RA. Time-varying effectiveness of the mRNA-1273, BNT162b2 and Ad26.COV2.S vaccines against SARS-CoV-2 infections and COVID-19 hospitalizations and deaths: an analysis based on observational data from Puerto Rico. medRxiv. Opublikowano dn. 18 października 2021 r. doi:10.1101/2021.10.17.21265101.

[ix] Polinski J, et al. Effectiveness of the Single-Dose Ad26.COV2.S COVID Vaccine. medRxiv. Opublikowano dn. 12 września 2021 r. doi:10.1101/2021.09.10.21263385.

[x] Sisonke. Dostępne na stronie internetowej https://sacoronavirus.co.za/wp-content/uploads/2021/08/Sisonke-Provisional-Results-6-August-2021GG2.pdf. Data dostępu: styczeń 2022.

[xi] Grey GE, et al. Vaccine effectiveness against hospital admission in South African health care workers who received a homologous booster of Ad26.COV2 during an Omicron COVID19 wave: Preliminary Results of the Sisonke 2 Study. medRxiv. Opublikowano dn. 29 grudnia 2021 r. doi: 10.1101/2021.12.28.21268436v1.

[xii] Liu J., Chandrashekar A., Sellers D., et al. Vaccines Elicit Highly Cross-Reactive Cellular Immunity to the SARS-CoV-2 Omicron Variant. Dostępne na stronie internetowej https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2022.01.02.22268634v1.full.pdf. Data dostępu: styczeń 2022.

[xiii] European Medicines Agency. Janssen vaccine COVID-19 Summary of Product Characteristics. Dostępne na stronie internetowej https://www.ema.europa.eu/en/documents/product-information/covid-19-vaccine-janssen-epar-product-information_en.pdf. Data dostępu: styczeń 2022.

[xiv] SAHPRA Media release. SAHPRA approval of second/booster dose of the COVID-19 vaccine Janssen. Dostępne na stronie internetowej https://www.sahpra.org.za/news-and-updates/sahpra-approval-of-second-booster-dose-of-the-covid-19-vaccinejanssen. Data dostępu: styczeń 2022.

[xv] FDA. Janssen COVID-19 Vaccine. Dostępne na stronie internetowej https://www.fda.gov/emergency-preparedness-and-response/coronavirus-disease-2019-covid-19/janssen-covid-19-vaccine. Data dostępu: styczeń 2022.

[xvi] SwissMedic. Swissmedic approves booster dose with the COVID-19 vaccine from Janssen-Cilag AG. Dostępne na stronie internetowej https://www.swissmedic.ch/swissmedic/en/home/news/coronavirus-covid-19/booster-janssen-cilag-genehmigt.html. Data dostępu: styczeń 2022.