Zespół jelita drażliwego – co to za choroba?

Zespół jelita drażliwego to dość mocno rozpowszechnione zaburzenie czynnościowe przewodu pokarmowego. Szacuje się, że dotyczy 10-20% osób dorosłych. Przyczyny jego powstania nie zostały w pełni poznane. Wśród potencjalnych czynników ryzyka zespołu jelita drażliwego wymienia się przede wszystkim nadmierny rozrost mikrobiomu jelitowego, rzadziej zmiany w sferze psychicznej, zaburzenia czucia trzewnego, spożywanie pokarmów ubogoresztkowych, zaburzenia funkcji motorycznej jelit, przebycie infekcji jelitowej. Objawami zespołu jelita drażliwego są głównie ból brzucha i zaburzenia rytmu wypróżnień. Więcej na temat obrazu klinicznego tego schorznia znajduje się tutaj: https://diag.pl/pacjent/artykuly/zespol-jelita-drazliwego-czym-sie-objawia-ta-uciazliwa-choroba/.

Dieta w zespole jelita drażliwego

Nie ma dokładnie opracowanego postępowania terapeutycznego w zespole jelita drażliwego. Leczenie skupia się na łagodzeniu objawów. Kluczowym jego elementem jest dieta. Zalecenia żywieniowe skupiają się na unikaniu spożywania produktów nasilających dolegliwości – zawierających FODMAP (dieta z małą zawartością fermentujących cukrów prostych i polioli). Należą do nich zwłaszcza: pszenica, mleko, nabiał, czerwone mięso, jabłka, gruszki, arbuz, cebula, czosnek, kapusta, brukselka, fasola, brokuły, kalafior, śliwki, kofeina, mannitol, sorbitol, ksylitol. Dodatkowo w przypadku postaci zaparciowej zespołu jelita drażliwego ważne jest stosowanie błonnika rozpuszczalnego (jego dobre źródła to babka jajowata, babka płesznik). Dawka błonnika nie została jednoznacznie określona, ale sugeruje się stosowanie go w ilości 10–25 g na dobę. Z kolei w postaci biegunkowej zespołu jelita drażliwego zaleca się produkty o działaniu zapierającym i ograniczenie spożycia błonnika. W jadłospisie powinny się znajdować delikatne warzywa i dojrzałe owoce, które spożywać należy najlepiej w formie soków, przecierów, bez skórki i pestek, pszenne pieczywo, drobne kasze i makarony. W przypadku występowania alergii lub nadwrażliwości na jakieś składniki pokarmowe konieczne są diety eliminacyjne.

Inne sposoby leczenie zespołu jelita drażliwego

Poza dietoterapią w leczeniu zespołu jelita drażliwego uwzględniane są dodatkowo:

• ograniczenie narażenia na stres,
• unikanie używek,
• dbanie o dobry sen,
• u wybranych pacjentów probiotyki,
• u osób z nadwagą — redukcja masy ciała,
• zwiększenie aktywności fizycznej (regularne spacery, uprawianie sportu),
• farmakoterapia – w postaci bólowo-zaparciowej – środki antycholinergiczne, trimebutyna, drotaweryna, mebeweryna; w postaci biegunkowej – ryfaksymina, cholestyramina, difenoksylat, loperamid; przy wzdęciach – dimetykon, ryfaksymina, symetykon; na dolegliwości bólowe i ogólne objawy choroby – trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (nortryptylina, dezypramina, imipramina lub amitryptylina),
• leczenie psychologiczne – gdy prowadzone przez 3–6 miesięcy dotychczasowe metody leczenia nie przyniosły zadowalających efektów, a objawy mogą mieć podłoże emocjonalne,
• alternatywne metody leczenia – hipnoterapia, joga, medytacja, olej z mięty pieprzowej.