Migrena to nie wymówka ani „zwykły” ból głowy – to poważna choroba neurologiczna, która w znacznym stopniu obniża jakość życia pacjentów, zmniejszając produktywność społeczną, rodzinną i zawodową. Choroba jest więc wyzwaniem nie tylko dla zmagających się z nią osób i ich bliskich, ale także dla zdrowia publicznego – szacuje się, że jest drugą najważniejszą przyczyną lat życia w niepełnosprawności na świecie i Europie zachodniej[1],[2].

„Migrena to moje „czerwone światło”, kiedy ciało krzyczy „stop!”. Nauczyłam się z nią żyć, choć nie da się z nią zaprzyjaźnić. Ból, który towarzyszy mi od dzieciństwa, nauczył mnie pokory i szacunku do zdrowia” – mówi Paulina Sykut-Jeżyna, dziennikarka i prezenterka telewizyjna, która od lat zmaga się z migreną.

„Migrena charakteryzuje się nawracającymi napadami silnego bólu głowy, któremu towarzyszą dodatkowe objawy takie, jak m.in. nudności, wymioty, nadwrażliwość na dźwięk i na światło. Nawet trzykrotnie częściej z tą chorobą zmagają się kobiety, a pierwsze napady pojawiają się już w dzieciństwie lub wieku młodzieńczym. Migrena może być prowokowana przez czynniki środowiskowe, niektóre pokarmy i leki, a także zaburzenia rytmu biologicznego. Chociaż jest to choroba przewlekła, potrafimy jednak zminimalizować jej napady – aby jednak właściwie pomóc pacjentowi, istotna jest nie tylko szybka diagnoza, ale rozpoznanie postaci migreny” – mówi dr n. med. Magdalena Boczarska-Jedynak, specjalista neurolog, lekarz medycyny bólu, prezes Polskiego Towarzystwa Bólów Głowy.

Migrena? To się leczy!

• Chorobę możemy podzielić na dwa najważniejsze typy, które będą wymagały innego podejścia terapeutycznego:
• Migrena epizodyczna, czyli taka w której napady bólu głowy, spełniającego kryteria migreny pojawiają się do 14 dni w miesiącu, przy co najmniej 3-miesięcznej obserwacji.
• Migrena przewlekła, w której ból głowy pojawia się co najmniej 15 dni w miesiącu, przy co najmniej 3-miesięcznej obserwacji, a dodatkowo co najmniej 8 dni są takimi, w których ból głowy występuje z innymi objawami i spełnione są kryteria rozpoznania migreny.
• W zależności od rodzaju migreny lekarz ustala możliwości leczenia pacjenta – w każdym jednak przypadku celem terapii jest zmniejszenie częstotliwości i nasilenia bólu głowy, łagodzenie objawów, zmniejszenie niepełnosprawności związanej z bólem, a także zapobieganie progresji choroby. W leczeniu migreny epizodycznej stosuje się najczęściej środki przeciwbólowe (np. niesteroidowe leki przeciwbólowe przeciwzapalne oraz tryptany) - przy wyborze terapii lekarz powinien wziąć pod uwagę m.in. wiek pacjenta, choroby współistniejące oraz charakterystykę napadu migreny[3].
• Leczenie profilaktyczne migreny w Polsce jest dostępne zarówno komercyjnie jak i w programie lekowym. O włączeniu leków profilaktycznych decyduje lekarz w porozumieniu z pacjentem. Preferencje pacjenta są bardzo ważne ponieważ, jak w każdej chorobie przewlekłej, powinien być przestrzegany zalecany schemat dawkowania leków. Pacjent musi więc zaakceptować zarówno drogę podania leku jak i częstotliwość kolejnych dawek. Dysponujemy lekami profilaktycznymi, które są przyjmowanie codziennie, co drugi dzień, raz w miesiącu a nawet co trzy miesiące. Każdy pacjent ma możliwość dogodnego dla siebie wyboru również w aspekcie sposobu podania leku np. doustnie lub w postaci iniekcji.

Jak natomiast wygląda bezpłatne leczenie migreny przewlekłej?

„Obecnie działa w Polsce program lekowy dla chorych na migrenę przewlekłą, w ramach którego stosuje się nowoczesne leczenie profilaktyczne. Pacjent może otrzymać toksynę botulinową, oczywiście w odpowiednich dawkach i przy zachowaniu stosownego odstępu czasu, a w razie jej nieskuteczności przeciwciała monoklonalne. Warto mówić więc o tym, że pacjenci mają dostęp do refundowanego, skutecznego leczenia migreny, które w znaczącym stopniu może wpłynąć na komfort ich życia” – dodaje dr n. med. Magdalena Boczarska-Jedynak.

Monitorowanie migreny

Każdy pacjent chorujący na migrenę powinien prowadzić dzienniczek bólów głowy. Dzięki temu możliwe jest monitorowanie przebiegu choroby i efektów jej leczenia. Dzienniczki mogą być prowadzone w postaci papierowej (do pobrania np. na portalu www.migrena.pl), ale coraz częściej pacjenci korzystają z wersji elektronicznych (np. aplikacja mobilna Kompas Migreny). Wypełniony dzienniczek powinien być prezentowany lekarzowi na każdej wizycie.

Dekalog Migrenika

Z okazji Europejskiego Dnia Migreny 2024 podczas konferencji prasowej zaprezentowano również „Dekalog Migrenika – 10 zasad w walce o lepsze życie z chorobą”. Jest to zbiór istotnych wskazówek dla pacjentów, które pomogą im w codziennym funkcjonowaniu z migreną.

• Dekalog Migrenika – 10 zasad w walce o lepsze życie z chorobą
• Naucz się rozróżniać zwykły ból głowy od migreny.
• Nie odkładaj wizyty u lekarza, który potwierdzi diagnozę choroby.
• Bądź pod opieką neurologa i stosuj się do jego zaleceń, aby uniknąć migreny przewlekłej.
• Stosuj leki doraźne na początku napadu migreny, zanim ból się nasili.
• Pamiętaj, że masz prawo do odpowiedniego leczenia dobranego do postaci
• choroby i Twojego stylu życia.
• Zdobywaj wiedzę o chorobie ze sprawdzonych źródeł.
• Regularnie prowadź dzienniczek bólów głowy.
• Prowadź zdrowy styl życia i bądź aktywny fizycznie.
• Naucz się, jak radzić sobie ze stresem.
• Nie bądź obojętny na krzywdzące mity na temat migreny – edukuj innych!

 

[1] Raport „Społeczne znaczenie migreny z perspektywy zdrowia publicznego i systemu ochrony zdrowia”. Opracowanie: Zakład Analiz Ekonomicznych i Systemowych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa 2019.

[1] Steiner TJ, et al. Migraine is the first cause of disability in under 50s: will health politicians now take notice? J Headache Pain 2018;19:17.

[2] Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 328 diseases and injuries for 195 countries, 1990–2016: a systematic analysis for the GBD 2016. Lancet 2017;390:1211–1259.

[3] Stępień A i wsp. Rozpoznawanie i leczenie migreny 2024 – aktualizacja rekomendacji – opracowanie Grupy Ekspertów Sekcji Bólu Głowy Polskiego Towarzystwa Neurologicznego i Polskiego Towarzystwa Badania Bólu Ból 2024, Tom 25, Nr 1, s. 9–33– fragment tabeli XVIII Referencje dotyczące leczenia napadu migreny na podstawie kryteriów EBM.