W rozdziale 3 zmianie uległ punkt 3.6, zgodnie z którym ochrona przed kontaminacją krzyżową powinna być zaplanowana w oparciu o zasady zarządzania ryzykiem opisane w wytycznych ICH Q9 Zarządzanie Ryzykiem Jakości. Zgodnie z nowymi wymaganiami, dedykowane obiekty są wymagane, gdy:

• ryzyka nie daje się kontrolować środkami operacyjnymi i/lub technicznymi,
• dane naukowe z oceny toksykologicznej nie wspierają kontroli ryzyka (np. potencjał alergiczny materiałów wysokouczulających takich jak beta-laktamy) lub,
• limitów pozostałości, obliczonych z wykorzystaniem oceny toksykologicznej, nie daje się w sposób satysfakcjonujący oznaczać za pomocą zwalidowanych metod analitycznych.

To jest największa zmiana w porównaniu z obowiązującymi przepisami, które wymagają dedykowanych obiektów głównie dla beta-laktamów. W odniesieniu do wcześniej opublikowanego projektu zmian, w nowej wersji rozdziału nie zamieszczono odniesienia do wytycznych EMA na temat metodologii oceny toksykologicznej (“Setting health based exposure limits for use in risk identification in the manufacture of different medicinal products in shared faculities”), których finalnej wersji jeszcze nie opublikowano. Nowe przepisy wprowadzają zupełnie nowe wymagania, ale nie zawierają żadnych wytycznych jak ma wyglądać ocena toksykologiczna.

W rozdziale 5 wprowadzono liczne zmiany do punktów 5.17 – 5.21 dotyczących zapobiegania kontaminacji krzyżowej w produkcji, z których najważniejsze to m.in.:

• wymaganie oceny ryzyka kontaminacji krzyżowej,
• stwierdzenie, że największe ryzyko kontaminacji krzyżowej dotyczy produktów iniekcyjnych oraz podawanych przez długi okres czasu,
• wymaganie, aby proces zarządzania ryzykiem jakości dotyczący kontaminacji krzyżowej produktów obejmował ocenę toksykologiczną, a wynik takiej oceny stanowił podstawę do określenia czy i w jakim zakresie należy dedykować obiekty do wytwarzania określonych produktów,
• lista technicznych i organizacyjnych środków, które można wykorzystać do zmniejszenia ryzyka kontaminacji krzyżowej.

W rozdziale 5 wprowadzono również inne zmiany dotyczące kwalifikacji dostawców. Kluczowe dotyczą punktów 5.27-5.30, które opisują m.in.:

• wymaganie zgodnie z którym zakupy surowców stają się częścią systemu jakości,
• konieczność udokumentowania w umowie jakościowej lub specyfikacji szczegółowych aspektów produkcji, badania i kontroli,
• wymaganie dotyczące śledzenia łańcucha dostaw substancji czynnych,
• konieczność audyty u wytwórców i dystrybutorów substancji czynnych,
• wymóg formalnej oceny ryzyka substancji pomocniczych oraz ich dostawców jako podstawę do ustanowienia odpowiednich mechanizmów kontroli

Ponadto, w p. 5.35-5.36 wprowadzono wymagania dotyczące możliwości redukcji badań w oparciu o certyfikaty analiz dostarczone przez producenta. Zgodnie z nowymi zapisami do każdej redukcji badań jest wymagane uzasadnienie obejmujące m.in. aspekty kontroli dystrybucji, wymaganie audytu laboratorium wystawiającego certyfikat, podpis przez osobę posiadającą odpowiednie kompetencje, a dodatkowo, wytwórca powinien mieć doświadczenie z dostawcą oraz przeprowadzać okresowe pełne badanie i porównanie wyników z certyfikatem dostarczonym przez dostawcę.

W ostatnim punkcie 5.71 dodano wymaganie o konieczności informowania podmiotu odpowiedzialnego o wszelkich ograniczeniach  związanych z wytwarzaniem, które mogą wpływać ograniczenia w dostawach produktów na rynek. Wytwórca powinien powiadamiać podmiot odpowiedzialny z odpowiednim wyprzedzeniem, aby mógł on powiadomić o tym organy kompetentne zgodnie z odpowiednimi przepisami (w Polsce zgodnie z art. 24 Prawa Farmaceutycznego, podmiot odpowiedzialny powinien Prezesa Urzędu o tymczasowym lub stałym wstrzymaniu obrotu produktem leczniczym, nie później niż w ciągu 60 dni od dnia zaprzestania wprowadzania produktu leczniczego do obrotu).

Nowe rozdziały są dostępne na stronie http://ec.europa.eu/health/documents/eudralex/vol-4/index_en.htm

Autor: Andrzej Szarmański
andrzej.szarmanski@gmdpservices.com
www.gmdpservices.com

Fot.: zasoby własne autora