Choroby nerek – cichy zabójca

Przewlekła choroba nerek bardzo często rozwija się bezobjawowo, a pierwsze wyraźne symptomy pojawiają się dopiero w zaawansowanych stadiach. Każdego roku w Polsce umiera około 80-100 tysięcy osób z powodu powikłań związanych z niewydolnością nerek. To liczba porównywalna do zgonów spowodowanych chorobami onkologicznymi. Dlatego tak istotne jest wczesne wykrywanie i skuteczne leczenie PChN, które może spowolnić jej postęp oraz poprawić jakość życia pacjentów.

Odpowiednia i zbilansowana dieta kluczem do zdrowych nerek

Jednym z kluczowych czynników profilaktyki PChN jest zdrowy styl życia. Regularne badania, kontrola ciśnienia tętniczego i poziomu cukru we krwi oraz unikanie nadmiernego spożycia soli, a przede wszystkim przetworzonej żywności, mogą znacząco zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób nerek. Bardzo istotne jest świadome i odpowiednio zbilansowane odżywianie się. Popularne diety wysokobiałkowe, choć mogą mieć swoje zalety, u osób z predyspozycjami do rozwoju chorób nerek, mogą być niewskazane. Nerki pełnią kluczową funkcję filtracyjną w organizmie. Ich zadaniem jest usuwanie zbędnych produktów przemiany materii, w tym mocznika powstającego w wyniku metabolizmu białek. Nadmierne spożycie białka może doprowadzić do uszkodzenia nefronów (podstawowych jednostek strukturalnych nerek) i w efekcie powodować gromadzenie się toksycznych związków będących metabolitami przemian białek, a tym samym przyśpieszać rozwój PChN.

„Prawidłowe nawyki żywieniowe mogą znacząco opóźnić rozwój przewlekłej choroby nerek, a nawet zapobiec jej wystąpieniu. Dieta w PChN powinna być dostosowana do etapu choroby i obejmować kontrolę spożycia białka, sodu, fosforu i potasu. W początkowych stadiach zaleca się dietę bogatą w warzywa i owoce oraz ograniczenie soli. W zaawansowanych stadiach konieczna jest już ścisła kontrola spożycia białka, a w niektórych przypadkach uzasadnione jest stosowanie diety niskobiałkowej uzupełnionej ketoanalogami aminokwasów. Bardzo ważne jest także odpowiednie nawodnienie organizmu” – podkreśla dr n. med. Paulina Borek-Trybała, dietetyk kliniczny i specjalista w obszarze nefrologii.

Wsparcie dla pacjentów: dializy, leczenie nerkozastępcze i program lekowy

W zaawansowanych stadiach PChN konieczne jest już leczenie nerkozastępcze, takie jak dializy lub przeszczepienie nerki. W Polsce w 2021 roku dializowano ponad 19 tysięcy pacjentów, a każdego roku około 6,5 tysiąca nowych chorych dowiaduje się o konieczności rozpoczęcia dializoterapii. Konieczność dializoterapii jest zarówno obciążaniem dla samych chorych, jak i ich rodzin. Co więcej, koszty dializ stale rosną, osiągając już ponad 65 tysięcy złotych rocznie na jednego pacjenta, stanowiąc tym samym znaczące obciążenie finansowe dla polskiego systemu opieki zdrowotnej.

Należy pamiętać, że z pomocą pacjentom w zaawansowanych stadiach PChN może przyjść udział w programie lekowym B.113. Polega on na zastosowaniu  ketoanalogów aminokwasów, w połączeniu z dietą niskobiałkową. Jak podkreślają eksperci z zakresu nefrologii, właściwa dieta pacjentów wspierana ketoanalogami jest punktem bazowym nefroprotekcji, opóźniającym progresję choroby oraz poprawiającym jakość życia pacjentów, wydłużającym również czas do wdrożenia leczenia nerkozastępczego.

Przewlekła choroba nerek jest poważnym problemem zdrowotnym, którego skala wciąż rośnie. Wczesne wykrycie, profilaktyka i edukacja społeczeństwa są kluczowymi elementami w ograniczaniu liczby nowych przypadków oraz w poprawie rokowań leczenia pacjentów. Regularne badania profilaktyczne, zdrowa dieta, a także kontrola czynników ryzyka mogą skutecznie chronić nerki, zapobiegając wystąpieniu przewlekłej choroby nerek.