Ospa małpia należy do chorób, które nie rozprzestrzeniają się łatwo między ludźmi. Wirus może przenosić się drogą kropelkową podczas bezpośredniego i długotrwałego kontaktu twarzą w twarz oraz poprzez skażone wirusem powierzchnie lub przedmioty, takie jak pościel i odzież. Ponadto, transmisja wirusa ospy małpiej możliwa jest przez bezpośredni kontakt z płynami ustrojowymi osoby zakażonej oraz kontakt nienaruszonej skóry lub błony śluzowej z niewygojonymi zmianami skórnymi w przebiegu wysypki. W zidentyfikowanych ogniskach dominują przypadki małpiej ospy wśród mężczyzn mających kontakty seksualne z mężczyznami (MSM). Również występujące w niektórych przypadkach zmiany skórne, mogą sugerować/wskazywać na transmisję zakażenia drogą kontaktów seksualnych. Ponadto, istnieje potencjalne ryzyko przeniesienia wirusa z człowieka na zwierzę.

Według oceny ryzyka przedstawionego przez ECDC ryzyko zachorowania oraz ciężkiego przebiegu choroby dla ogółu społeczeństwa jest niskie. Bardziej narażone na zakażenie mogą być osoby, które mają wielu partnerów seksualnych, personel medyczny, który miał kontakt z osobą zakażoną bez zastosowania środków ochrony osobistej oraz personel laboratoryjny, który miał kontakt z materiałem zakaźnym bez użycia środków ochrony osobistej. Ryzyko cięższego przebiegu choroby może być również wyższe w niektórych populacjach, takich jak małe dzieci, kobiety w ciąży, osoby starsze oraz osoby o obniżonej odporności.

Ocena ryzyka ECDC zawiera m.in.: charakterystykę choroby, informacje dot. diagnostyki laboratoryjnej oraz szczepienia, zalecenia dla osób zakażonych, osób z bliskiego kontaktu oraz pracowników ochrony zdrowia.

Nie ma szczepionki przeciw ospie małpiej. W UE w 2013 roku dopuszczono do obrotu szczepionkę przeciw ospie prawdziwej o nazwie ImvanexTM. Szczepionka ta to preparat trzeciej generacji, który zawiera zmodyfikowany szczep wirusa ospy Ankara-MVA.

Zastosowanie szczepionki przeciw ospie prawdziwej można rozważyć w profilaktyce poekspozycyjnej u osób o zwiększonym ryzyku ciężkiego przebiegu choroby, w sytuacji bliskiego kontaktu z osobą zakażoną ospą małpią. Znaczący efekt ochronny występuje jeśli szczepionka przeciw ospie prawdziwej zostanie podana w ciągu pierwszych czterech dni po kontakcie (ekspozycji) z osobą, u której potwierdzono ospę małpią. Zalecane jest przeprowadzenie starannej oceny stosunku korzyści do ryzyka w przypadku osoby narażonej.

ECDC podkreśla, że brakuje ważnych informacji na temat stosowania przedekspozycyjnego obecnie dostępnych szczepionek przeciwko ospie prawdziwej w grupach o podwyższonym ryzyku ciężkiego przebiegu ospy małpiej.

Szczepionki przeciw ospie prawdziwej starszej generacji, po których występowały ciężkie działania niepożądane nie powinny być stosowane.

EMA prowadzi obecnie ocenę skuteczności i bezpieczeństwa szczepionki przeciw ospie prawdziwej ImvanexTM w profilaktyce ospy małpiej.