1 stycznia 2022 roku wszedł w życie pakiet zmian podatkowych, potocznie zwany „Polskim Ładem”. Wprowadzone w ramach powyższej nowelizacji zmiany, dotyczą zarówno zasad rozliczania wynagrodzeń, składek na ubezpieczenie zdrowotne, opodatkowania przedsiębiorców jak i różnego rodzaju ulg. W dzisiejszym artykule skupimy się na tych ostatnich, przybliżając specyfikę preferencji podatkowych szczególnie istotnych z punktu widzenia branży farmaceutycznej, niewątpliwie charakteryzującej się innowacyjnością, tak istotną z punktu widzenia ulgowych zachęt podatkowych.

Ulga badawczo-rozwojowa

Wprowadzona do polskiego systemu podatkowego w 2016 r. ulga badawczo - rozwojowa zastąpiła wcześniej funkcjonującą ulgę na nabycie nowych technologii. Została ona została zaprojektowana tak, by stymulować wzrost innowacyjności polskiej gospodarki. Preferencja podatkowa pozwala na skorzystanie z dodatkowego odliczenia poniesionych kosztów i efektywne obniżenie kwoty podatku dochodowego.

Systematyczne zwiększanie katalogu kosztów kwalifikowanych, a także podnoszenie limitów możliwych odliczeń sprawiło, że dzisiejszy kształt ulgi czyni ją jedną z najatrakcyjniejszych form wspomagania innowacyjności polskich przedsiębiorstw. Nie bez przyczyny, ulga badawczo-rozwojowa jest najchętniej wybieranym instrumentem podatkowym przez podmioty z branży farmaceutycznej.

Omawiana preferencja podatkowa adresowana jest do firm, które prowadzą działalność badawczo – rozwojową, tj. działalność:

• twórczą,
• obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe,
• podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań już istniejących rozwiązań.

Mogą z niej korzystać podatnicy, którzy w ramach prowadzonej działalności tworzą nowe, ulepszone produkty, usługi bądź zastosowania. Do skorzystania z tej ulgi nie jest konieczne tworzenie zupełnie nowych technologii. Wystarczy, że przedsiębiorca - w ramach posiadanej lub kierowanej przez siebie działalności - zdecyduje się co najmniej na ulepszenie we własnym zakresie już istniejących produktów, usług lub technologii oferowanych na rynku. Podejmowane działania nie muszą być innowacyjne w skali całego kraju, ważne by były rozwojowe w skali samego przedsiębiorstwa.

Istota ulgi badawczo - rozwojowa polega na dwukrotnym rozpoznaniu określonych wydatków (kosztów kwalifikowanych) jako koszt uzyskania przychodu. Po raz pierwszy pewne kategorie wydatków podatnik zalicza do kosztów uzyskania przychodów na zasadach ogólnych. Następnie, składając roczną deklarację PIT lub CIT przedsiębiorca może pomniejszyć swoją podstawę podatkową o odliczone wcześniej od przychodów koszty, jeżeli zostaną one uznane za koszty kwalifikowane.  

Kosztami kwalifikowanymi, zgodnie z przepisami ustaw o podatku dochodowym CIT/PIT są:

• koszty materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością  badawczo-rozwojową,
• koszty sprzętu specjalistycznego, niebędącego środkami trwałymi, wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej,
• ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez jednostki naukowe,
• wynagrodzenia i sfinansowane przez płatnika składki na ubezpieczenie społeczne pracowników/wykonawców zatrudnionych w celu realizacji prac badawczo-rozwojowych (ale tylko w części w jakiej czas przeznaczony na realizację B+R pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika/wykonawcy)
• koszty korzystania z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej,
• odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością,
• koszty uzyskania patentu na wynalazek, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego poniesione m. in. na przygotowanie dokumentacji zgłoszeniowej, prowadzenie postępowania przed Urzędem Patentowym.

Należy przy tym podkreślić, iż odliczeniu mogą podlegać wyłącznie te koszty, które nie zostały zwrócone podatnikowi w jakikolwiek sposób, np. w formie dotacji/dofinansowania itp.

Wdrożenie ulgi badawczo – rozwojowej nie wymaga składania wniosku czy uzyskiwania decyzji administracyjnej. Fakt skorzystania z niej należy zadeklarować w składanym, rocznym zeznaniu podatkowym.

Najważniejsze przy korzystaniu z opisanej preferencji podatkowej jest odpowiednie przeanalizowanie i  zidentyfikowanie procesów zachodzących w ramach przedsiębiorstwa, tak by jak najefektywniej skorzystać z tego rozwiązania.

Ulga IP BOX

Wprowadzona w 2019 r. ulga IP Box znana również jako Innovation Box lub Patent Box jest  idealnym rozwiązaniem dla przedsiębiorców prowadzących działalność badawczo – rozwojową. Powszechnie przyjęło się, że beneficjentem tej ulgi są podmioty z branży IT – niemniej wbrew pozorom, również branża farmaceutyczna może skorzystać z tej ulgi.

Omawiana ulga pozwala na preferencyjne opodatkowanie 5% stawką podatku dochodów uzyskiwanych z kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Zgodnie z przepisami o IP BOX  takimi prawami są m.in.: patent, prawo ochronne na wzór użytkowy, dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy, prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu czy autorskie prawo do programu komputerowego.

Preferencyjnym opodatkowaniem – zgodnie z przepisami ustawy CIT/PIT - zostaną objęte dochody z tytułu:

• opłat lub należności wynikających z umowy licencyjnej, która dotyczy kwalifikowanego prawa własności intelektualnej,
• sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej,
• kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi,
• odszkodowania za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, jeżeli zostało uzyskane w postępowaniu spornym, w tym sądowym albo arbitrażu.

Dochody uzyskane w ten sposób podlegają preferencyjnemu opodatkowaniu, pod warunkiem że zostały wytworzone, rozwinięte lub ulepszone przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej. 

W odróżnieniu od ulgi badawczo-rozwojowej (stanowiącej ulgę kosztową), ulgę IP-BOX stosuje się w odniesieniu do powstałego dochodu, tym samym, może przełożyć się na wyższą oszczędność podatkową.

Symultaniczne korzystanie z ulgi IP Box i badawczo-rozwojowej

Do niedawna podatnik komercjalizujący wyniki prac badawczo – rozwojowych i osiągający z tego tytułu dochody w postaci kwalifikowanych praw własności intelektualnej, na koniec roku podatkowego był zobligowany do wyboru pomiędzy opisaną wcześniej ulgą badawczo – rozwojową, a IP Box, ponieważ były to wzajemnie się wykluczające preferencje podatkowe.

Zmiany wprowadzone od 1 stycznia 2022 r. przez tzw. „Polski Ład” umożliwiły przedsiębiorcom na symultaniczne stosowanie ulgi IP Box oraz B+R. Dzięki temu rozwiązaniu podatnik osiągający dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnych opodatkowanych 5% stawką podatku, będzie mógł jednocześnie korzystać z odliczenia ulgi badawczo-rozwojowej. Nie ma on już obowiązku dokonywania na koniec roku wyboru, którą ulgę chce zastosować.

Ulga na robotyzację

Ulga na robotyzację ma stanowić zachętę dla firm, aby inwestowały w nowe technologie, unowocześniając procesy produkcyjne a co za tym idzie – przyczyniały się do przyspieszania rozwoju i cyfrowej transformacji. 

Ulga skierowana jest do wszystkich przedsiębiorców chcących usprawnić produkcję poprzez wprowadzenie innowacyjnych maszyn przemysłowych. Wartym zaznaczenia jest, że wielkość czy profil działalności przedsiębiorstwa nie ma znaczenia przy zastosowaniu tej preferencji podatkowej.  Przez swoją specyfikę zapewne większą popularnością będzie się cieszyć wśród zakładów wytwórczych, chcących zmodernizować procesy produkcji czy zredukować pracę manualną. Z ulgi na robotyzację skorzystać będą mogli zarówno podatnicy PIT i CIT, bez względu na rozmiar prowadzonej działalności gospodarczej, którzy przed końcem 2026 roku zainwestują w robota przemysłowego. Możliwość rozpoczęcia odliczenia kwoty inwestycji w robotyzację obowiązuje od bieżącego roku do 31 grudnia 2026 r. Następnie podatnik będzie uprawniony do stosownych odliczeń przez maksymalnie 6 kolejnych lat.

Ulga na robotyzację – podobnie jak ulga badawczo-rozwojowa - wspiera przedsiębiorców od strony kosztowej, pozwalając na dodatkowe odliczenie 50% kosztów poniesionych na inwestycje w robotyzację, najpierw zaliczając kwalifikowane wydatki do kosztów podatkowych, by następnie odliczyć dodatkowo od podstawy opodatkowania 50% tych wydatków. Oznacza to, że każde 100 zł wydane na robotyzację/automatyzację będzie podatkowo traktowane jak poniesienie wydatku w wysokości 150 zł. W przypadku wystąpienia nadwyżki z tytułu ulgi na robotyzację, która przekraczać będzie wartość podstawy opodatkowania, przedmiotowa nadwyżka będzie mogła zostać rozliczona w kolejnych 6 następujących po sobie latach podatkowych.

Odpowiednie wykazanie i udokumentowanie dedykowanych wydatków stanowi konieczny wymóg do skorzystania z tej preferencji podatkowej. Do kosztów kwalifikowanych w uldze na robotyzację przedsiębiorca będzie mógł zaliczyć m.in.:

• zakup lub leasing nowych robotów i kubotów (robotów współpracujących z człowiekiem),
• zakup oprogramowania,
• zakup osprzętu tj. torów jezdnych, obrotników i sterowników, czujników ruchu czy efektorów końcowych,
• zakup urządzeń sprzętu BHP,
• koszty szkoleń dla pracowników, mających obsługiwać nowy sprzęt.

Powyższy katalog wskazuje na to, że ulga nie będzie obejmować wyłącznie kosztów poniesionych na zakup sprzętu, ale również wszystkie wydatki związane z zainstalowaniem, wdrożeniem do pracy nowych urządzeń oraz odpowiednim przygotowaniem pracowników.

Ulga na innowacyjnych pracowników

Cele wprowadzenia ulgi na innowacyjnych pracowników była chęć promocji zatrudniania innowacyjnych, wysoko wykwalifikowanych pracowników. Ulga ta stanowi rozszerzenie wspomnianej już ulgi badawczo-rozwojowej. Podstawowym warunkiem uprawniającym do skorzystania z ulgi jest zatrudnianie pracowników do wykonywania działalności badawczo-rozwojowej.

Ulga ta przewiduje możliwość pomniejszenia przez podatnika kwoty podlegającej przekazaniu na rachunek Urzędu Skarbowego, tytułem zaliczek na podatek dochodowy oraz zryczałtowany podatek dochodowy należnych z tytułu:

• stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz wypłacanego przez podatnika zasiłku pieniężnego z ubezpieczenia społecznego,
• wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło,
• praw autorskich,
• - o iloczyn kwoty nieodliczonej (w ramach ulgi badawczo-rozwojowej) i stawki podatku obowiązującej tego podatnika w danym roku podatkowym.

Wykonywana działalność powinna dotyczyć prac z zakresu bezpośredniego zaangażowania w działalność badawczo-rozwojową prowadzoną przez podatnika. Czas pracy przeznaczony na działalność B+R w stosunku do ogólnego czasu pracy w danym miesiącu powinien wynosić co najmniej 50%. Analogicznie, czas przeznaczony na wykonanie usługi w zakresie działalności B+R na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło w danym miesiącu w całości czasu przeznaczonego na wykonanie usługi powinien wynosić co najmniej 50%. Przy stosowaniu niniejszej ulgi ważne jest, by ponad połowa czasu pracy została ukierunkowana na prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej.

Zastosowanie ulgi pozwala przedsiębiorcom podwyższyć wynagrodzenie pracowników, tym samym zwiększając swoją konkurencyjność. W  uldze na innowacyjnych pracowników odliczenia dokonuje się od podstawy opodatkowania. Kwota odliczenia nie może być wyższa niż sama podstawa opodatkowania. Skorzystanie z ulgi nie jest możliwe w roku podatkowym, w którym podatnik poniósł stratę. Dokonanie odliczenia możliwe jest w kolejnych 6 latach podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał z prawa do odliczenia.

Kompleksowym systemem ulg podatkowych powinni być zainteresowani w szczególności przedsiębiorcy inwestujący w rozwój swojej firmy oraz ponoszący znaczące wydatki na doskonalenie i unowocześnianie oferty produktowej. Zastosowanie preferencji podatkowych pozwala na odliczenie od podatku znaczącej kwoty podatku, a w konsekwencji – obniżenie podstawy opodatkowania.

Jeśli są Państwo zainteresowani oceną potencjału możliwości zastosowania wskazanych ulg, jak również ich wdrożeniem, zapraszamy do kontaktu.