Jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea) pochodzi ze środkowych stanów Ameryki Północnej, gdzie już w XVII wieku pierwsi osadnicy zetknęli się ze stosowaniem tej rośliny przez Indian w leczeniu różnego rodzaju zakażeń. Biali osadnicy szybko przejęli te sposoby leczenia. Na przełomie XIX I XX wieku preparaty z jeżówki uzyskały w USA ogromną popularność. Na początku XX wieku zaczęto je również stosować w Europie. Pojawienie się antybiotyków zmniejszyło zainteresowanie lekami otrzymywanymi z jeżówki, podobnie jak innymi lekami roślinnymi. Dopiero w ostatnim dwudziestoleciu preparaty z jeżówki stały się znów ważnymi lekami w leczeniu chorób z przeziębienia.

Chemizm jeżówki jest złożony. Występują w niej polisacharydy o charakterze heteroksylanów i heterogalaktanów, a także alkiloamidy i poliacetyleny. Bardzo ciekawe są pochodne kwasu kawowego, m.in. kwas cykoriowy, który uchodzi za istotny składnik przy standaryzacji surowca i przetworów. Te cztery grupy związków warunkują aktywność terapeutyczną preparatów otrzymanych z ziela jeżówki.

Obecnie na europejskich rynkach farmaceutycznych jest kilkadziesiąt preparatów, otrzymanych z różnych części, różnych gatunków jeżówki. Na temat równorzędności poszczególnych preparatów istnieją kontrowersje od wielu już lat. Stanowisko autorytetów naukowych w dziedzinie fitoterapii jest jednak jednoznaczne. Preparatami farmaceutycznymi, których aktywność immunotropowa została w zadawalającym stopniu doświadczalnie dowiedziona, są preparaty otrzymywane z nadziemnych części jeżówki purpurowej, przy czym najwyższą aktywnością charakteryzują się preparaty otrzymane ze świeżego ziela.

Preparaty z jeżówki purpurowej są skutecznymi środkami w leczeniu chorób z przeziębienia. Wiele publikacji mówi o pozytywnym wpływie soku z jeżówki purpurowej na infekcje dróg oddechowych – następuje skrócenie okresu choroby oraz złagodzenie objawów. Szczególnie interesujące są wyniki badań klinicznych świadczące o wysokiej skuteczności soku z jeżówki w leczeniu krztuśca i zapalenia oskrzeli u dzieci.

Autor: dr Jerzy Jambor
prezes Polskiego Komitetu Lekarskiego
Fot.: Phytopharm Klęka S.A.