Trudno sobie wyobrazić średniowieczne ogrody przyklasztorne bez drapacza lekarskiego, był wtedy jedną z najważniejszych roślin, z których otrzymywano preparaty wzmacniające mnichów i pielgrzymów. To właśnie zakonnicy opracowali sekretne receptury najsłynniejszych na świecie, zawierających między innymi ziele drapacza, nalewek korzenno-ziołowych. Byli to kartuzi z Voiron koło Grenoble, którzy opracowali nalewkę Chartreuse oraz benedyktyni z Fecamp twórcy nalewki Benedictine. Nalewki te miały początkowo zastosowanie wyłącznie lecznicze, ale z czasem stały się też środkami „uzdrawiającymi” duszę.

 
Drapacz lekarski (Cnicus benedictus) jest rośliną jednoroczną z rodziny astrowatych (Asteraceae). Łodygę ma wzniesioną, do 40 cm wysoką, rozgałęziająca się, pokrytą lepkimi włoskami. Liście dolne są ogonkowe, pierzastodzielne, brzegiem kolczaste, liście górne siedzące i obejmujące łodygę, ząbkowane. Na wierzchołkach pędów wyrastają duże żółte kwiatostany. Kwiaty tylko rurkowate, po przekwitnięciu zawiązują owoce typu niełupki z puchem. Surowcem leczniczym są górne części pędów, bez zdrewniałych łodyg (Cardui benedicti herba). Zbiera się je z plantacji w lipcu lub sierpniu.

Ziele drapacza zawiera gorzkie laktony seskwiterpenowe typu germakranu, z których najważniejsza jest knicyna (0,2-0,7 %). W zielu występują też: poliacetyny, flawonoidy, laktonowe lignany, triterpeny, olejek eteryczny i liczne związki mineralne, głównie wapnia, magnezu i potasu.

Zawarte w drapaczu substancje goryczowe drażnią zakończenia nerwów w kubkach smakowych i za pośrednictwem ośrodkowego układu nerwowego kierują bodźce do nerwów wydzielniczych w błonie śluzowej żołądka. Składniki olejku eterycznego działają przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo. Flawonoidy rozkurczają drogi żółciowe, jak też zwiększają wydzielanie moczu.

Obecnie ziele drapacza stosuje się jako lek goryczowy, pobudzający trawienie i wydzielanie żółci. Jest składnikiem wielu mieszanek ziołowych stosowanych w stanach nieżytowych przewodu pokarmowego. 

Rysunek: Adam Półtorak