– Mamy nadzieję, że rola nowych instytutów dla polskiego środowiska naukowego będzie bardzo znacząca. Jednym z celów programu MAB jest zmiana standardów i sposobu, w jaki robimy naukę w Polsce – podkreśla w rozmowie z agencją Newseria Biznes Maria Pawłowska, koordynator programu MAB, Fundacja na rzecz Nauki Polskiej.

Program Międzynarodowe Agendy Badawcze ma umożliwić powstanie w Polsce wyspecjalizowanych ośrodków naukowych, prowadzących konkurencyjne w skali światowej badania naukowe. Program jest realizowany przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej już od 2015 roku, a łącznie na projekty ma trafić 530 mln zł.

– Chcemy dać możliwość, by najlepsi ludzie pracowali w świetnych warunkach, w międzynarodowym środowisku, w sposób, który promuje najlepszą naukę – mówi Maria Pawłowska. – Dochodzą już do nas sygnały na temat tego, jak te projekty zmieniają lokalne środowisko naukowe na lepsze, jak procedury wprowadzone w ramach MAB, międzynarodowe rekrutacje, wprowadzanie seminariów po angielsku i najlepszych standardów od zagranicznych partnerów pozwala zmieniać klimat.

Już wkrótce powstaną dwa nowe centra naukowe – w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN prowadzone będą prace nad plastycznością mózgu, a w Instytucie Wysokich Ciśnień PAN nad promieniowaniem elektromagnetycznym. W ramach rozstrzygniętego czwartego ogólnopolskiego konkursu FNP na MAB na centra trafi 73 mln zł.

W poprzednich edycjach konkursu finansowanie w programie MAB zdobyło siedem projektów

– Mamy bardzo ciekawy i szeroki przekrój. Wśród projektów są nauki biomedyczne, np. na UW w CENT prof. Chacińska i prof. Konarska mają instytut ReMedy, który zajmuje się neurodegeneracyjnymi i innymi degeneracyjnymi schorzeniami, ale na poziomie dużo bardziej molekularnym. Razem z Uniwersytetem w Getyndze, jako ich międzynarodowym partnerem, patrzą na komórkowe podstawy tego, co dzieje się w naszym organizmie, co może pójść źle i jak to leczyć – wskazuje ekspertka Fundacji.

W Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego zlokalizowany jest też projekt Centrum Optycznych Technologii Kwantowych prof. Konrada Banaszka. W Gdańsku działa Międzynarodowe Centrum Badań nad Szczepionkami Przeciwnowotworowymi czy ośrodek naukowy specjalizujący się w badaniach nad anomaliami genetycznymi nabytymi w ciągu życia jako czynnikami ryzyka nowotworów i innych chorób. Prowadzone są też dwa projekty kwantowe – w Międzynarodowym Centrum Teorii Technologii Kwantowych i na UW.

– Fizyka kwantowa i komputery kwantowe są tematem absolutnie topowym. UE wyznaczyła to jako jeden z najważniejszych tematów naukowych dla europejskiej grupy naukowców – wskazuje koordynator programu MAB. – Mamy nadzieję, że te dwa projekty pozwolą dokonać ważnych kroków w zastosowaniu fizyki kwantowej. To są odkrycia robione z dnia na dzień, jak możemy znaleźć zastosowania dla tego w gospodarce i dla nas jako zwykłych ludzi.

Do 14 września naukowcy mogą z kolei składać wnioski do kolejnego konkursu w MAB na projekty realizowane na terytorium Polski z wyłączeniem województwa mazowieckiego.

– Wyniki mamy nadzieję ogłosić jeszcze pod koniec tego roku bądź na początku przyszłego. Wtedy będziemy już znali wszystkich laureatów programu – zapowiada Maria Pawłowska.