Melisa lekarska (Melissa officinalis L.) to bylina zielna z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae), odznaczająca się mocnym, cytrynowym aromatem. Pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego i Azji Mniejszej, gdzie rośnie w stanie naturalnym. Obecnie jest powszechnie uprawiana w wielu krajach Europy.

Surowcem farmakopealnym jest liść melisy (Melissae folium), który zaliczany jest do surowców olejkowych. Głównymi składnikami olejku są terpeny: cytral A (geranial) i cytral B (neral), czyli izomeryczne aldehydy monoterpenowe o silnym cytrynowym zapachu, a także cytronelal oraz inne mono- i seskwiterpeny. Udział procentowy poszczególnych składników olejku zależy w znacznej mierze od pochodzenia surowca. Podobnie jest też z zawartością olejku w roślinie, która na ogół waha się od 0,05 do 0,2% (istnieją też odmiany, które zawierają nawet 0,8%). Składniki olejku działają sedatywnie i spazmolitycznie.

Drugą grupą związków czynnych są polifenolokwasy, a szczególnie kwas rozmarynowy. Obok działania uspokajającego, kwas ten wykazuje również właściwości wirusostatyczne, działając przede wszystkim przeciw Herpes simplex.

Produkty lecznicze z melisy stosowane są w stanach ogólnego pobudzenia nerwowego z towarzyszącymi trudnościami z zasypianiu i zaburzeniami snu, a także w zaburzeniach trawienia na tle nerwicowym.

Autor: dr Jerzy Jambor
prezes Polskiego Komitetu Lekarskiego
Fot.: Phytopharm Klęka S.A