Rola kwasu foliowego jest szczególnie istotna dla przyszłych mam. Folacyna, bo tak też się go nazywa, wspiera prawidłowy rozwoju kręgosłupa dziecka i znacznie obniża możliwość urodzenia malucha z wadą cewy nerwowej[1].

Przyjmowanie kwasu foliowego w ciąży chroni też przed odklejeniem łożyska, przedwczesnym porodem i niską masą urodzeniową dziecka. Przyszłą mamę może również uchronić przed niedokrwistością[2]. Ale to nie wszystko, co trzeba o nim wiedzieć. 

1. Czy kwas foliowy to rzeczywiście witamina?

Tak, to inaczej witamina B9, witamina B11, witamina M, folacyna lub folian.  Po raz pierwszy wyodrębniono go w latach czterdziestych z liści szpinaku. Dlatego nazwa pochodzi od łacińskiego słowa folium, czyli liść.[3]

2. Kiedy poziom kwasu foliowego w organizmie obniża się?

Poziom kwasu foliowego skutecznie uszczupla głównie zła dieta. Spada on również wtedy, gdy żyjemy w długotrwałym stresie, pijemy w większych ilościach kawę i alkohol, palimy papierosy.[4]

3. Czy kwasu foliowego można „najeść się” na zapas?

Niestety, organizm nie jest w stanie magazynować przez dłuższy czas kwasu foliowego. Dlatego bogate w tę witaminę produkty należy jeść codziennie. Warto też wiedzieć,
że przyswajalność kwasu foliowego z pożywienia jest prawie o połowę mniejsza niż syntetycznego kwasu foliowego.  Co ciekawe, duże są też straty tej witaminy
w żywności przetworzonej. Jest to spowodowane jej dużą wrażliwością na działanie wysokiej temperatury, tlenu, światła oraz niektórych jonów metali. I tak np. zawartość folianów
w gotowanym szpinaku jest o połowę niższa niż w produkcie niepoddanym obróbce kulinarnej[5].

4. W jakich produktach jest najwięcej kwasu foliowego?

Foliany występują zarówno w produktach pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. Jednak zdecydowanie więcej jest ich w roślinach. Znacznych ilości kwasu foliowego dostarczają zielone warzywa liściaste, produkty zbożowe oraz nasiona roślin strączkowych. I tak, bogatym źródłem folianów w diecie są na przykład: ziarna soi (280 μg na 100 g produktu), szpinak (193 μg), biała fasola (187 μg), bób (145 μg) czy mąka pszenna (109 μg). Najmniej zawierają go ryby (m.in. tuńczyk, morszczuk, śledź) i owoce.

Co ciekawe, w Polsce głównym źródłem folianów są produkty zbożowe. Dostarczają one prawie 40% tej witaminy, w stosunku do całkowitego, dziennego jej spożycia. Około 25% folianów pochodzi z warzyw i 6-7% z owoców, mleka, przetworów mlecznych i jajek.[6]  

5. Jakie wady u dziecka może powodować niedobór kwasu foliowego?

Kwas foliowy ma fundamentalne znaczenie dla zdrowia rosnącego dziecka. Jest warunkiem właściwego kształtowania się u niego cewy nerwowej, z której rozwijają się: mózg i rdzeń kręgowy. W wyniku niezamknięcia się cewy nerwowej dochodzi do powstania wielu wad rozwojowych, w tym ich najcięższych postaci – bezmózgowia i przepukliny mózgowo-rdzeniowej[7].

6. Ile kwasu foliowego należy suplementować w ciąży?

Nawet optymalna dieta nie zapewnia wystarczającego pokrycia dziennego zapotrzebowania na kwas foliowy. Dlatego każdej przyszłej mamie rekomenduje się stosowanie 400 µg (mikrogramów) kwasu foliowego dziennie w postaci jednoskładnikowego preparatu lub
w preparatach wielowitaminowych[8].

7. Kiedy należy zacząć przyjmować witaminę B9?

Właśnie czas rozpoczęcia suplementacji jest kluczowy w zapobieganiu wadom cewy nerwowej. Ponieważ powstają one w pierwszych 4 tygodniach po zapłodnieniu, już wtedy przyszła mama powinna przyjmować kwas foliowy i zadbać o odpowiedni jego poziom
w organizmie.[9]

Niestety, wiele ciąż jest niespodziewanych, więc niekiedy ochrona może się rozpocząć zbyt późno. Tymczasem przyjmowanie kwasu foliowego pół roku przed planowaną ciążą może zmniejszyć ryzyko wystąpienia wady cewy nerwowej u dziecka od 50- 70 procent, warto więc dbać o to by poziom kwasu foliowego był na odpowiednim poziomie na każdym etapie naszego życia.[10]

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

 

[1]                  https://imid.med.pl/pl/dla-pacjenta/porod-w-instytucie/ciaza-kwas-foliowy

[2]                  https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/157302,kwas-foliowy-i-jego-znaczenie-dla-zdrowia

[3]                  https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/157302,kwas-foliowy-i-jego-znaczenie-dla-zdrowia

[4]                  https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/apteczka/kwas-foliowy-witamina-b-9-wlasciwosci-jaka-jest-rola-kwasu-foliowego-aa-ojM5-RppZ-CQzi.html

[5]                  https://ncez.pzh.gov.pl/ciaza-i-macierzynstwo/suplementacja-kwasem-foliowym-w-ciazy-i-okresie-jej-planowania/

[6]                  Postępy Nauki i Technologii Przemysłu Rolno-Spożywczego 2011 t. 66 nr 4

[7]                  Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2012, Tom 18, Nr 1, Kwas foliowy – skutki niedoboru i zasadność suplementacji:  file:///Users/admin/Downloads/fulltext733%20(1).pdf

[8]                  https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/63113,suplementacja-kwasu-foliowego-u-kobiet-w-ciazy

[9]        Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące suplementacji u kobiet ciężarnych, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2020, tom 5, nr 4, strony 170–181, ISSN 2451–0122 https://www.ptgin.pl/sites/default/files/page2021/Rekomendacje%20Polskiego%20Towarzystwa%20Ginekolog%C3%B3w%20i%20Po%C5%82o%C5%BCnik%C3%B3w%20dotycz%C4%85ce%20suplementacji%20u%20kobiet%20ci%C4%99%C5%BCarnych.pdf

[10]       https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/63113,suplementacja-kwasu-foliowego-u-kobiet-w-ciazy