Resweratrol to 3,5,4’-trihydroksystilben, związek polifenolowy wytwarzany przez rośliny w odpowiedzi na inwazję grzybów i promieniowanie UV. Jego źródłem są skórki winogron, ale znaleziono go też w innych jagodach i orzeszkach ziemnych. W liściach winogron jest go 100-krotnie więcej niż w owocach, w soku z ciemnych winogron może być 0,5 mg/l, ale w soku z białych tylko 0,05 mg/l. Ilości resweratrolu w winogronach i winie silnie zależą od pogody. Np. we włoskim czerwonym winie w 1989 roku było 7,2 mg/l, ale w winie z 1991 roku tylko 1,3 mg/l. Po wypiciu 1-2 kieliszków wina, resweratrolu we krwi jest tak mało, że trudno go wykryć. Zakwestionowano więc jego rolę, co oddaje tytuł publikacji (1997 r) „Resveratrol: a molecule whose time has come? And gone?”. Jednak kolejne badania przynosiły dowody, że nawet stężenie rzędu kilku nanomoli (nM) we krwi może dawać efekty pro-zdrowotne. Resweratrol może chronić przed miażdżycą i chorobami serca, działać neuroprotekcyjnie i przeciwnowotworowo, a także…. przedłużać życie, bowiem aktywuje geny odpowiedzialne za długowieczność, sirtuiny (SirTs).

Resweratrol używany do produkcji suplementów diety otrzymuje się nie z winogron, ale z rdestu japońskiego. Jakie powinny być jego dawki w suplementach? Niestety, nie znamy rekomendowanych dawek dziennych, podobnie jak dla innych naturalnych związków izolowanych z roślin. Wydaje się, że dużo większe dawki niż przyjmowane z żywnością nie powinny być stosowane. Jednak resweratrol źle się rozpuszcza w wodzie i słabo się wchłania, co powoduje zwiększanie dawek przez producentów. Ważna informacja: małe dawki resweratrolu działają inaczej niż duże. Przy niskich dawkach (5-10 μM) resweratrol jest antyoksydantem, w większych funkcjonuje jak prooksydant i daje sygnał do apoptozy+.

Badania wchłaniania resweratrolu pokazują, że jego biodostępność rośnie, gdy spożywany jest w mieszaninie naturalnych związków, razem z flawonoidami. Składniki wina: katechiny, flawonole, kwas kawowy działają synergistycznie. Kwercetyna ma wpływ na reakcje glukuronowania i sulfonowania resweratrolu zachodzące w wątrobie, co poprawia jego biodostępność. A więc: kieliszek czerwonego wina czy kapsułka z samym resweratrolem? Wino to napój alkoholowy, a dawka profilaktyczna ok. 200 ml wina dziennie odpowiada 0,3 do 0,7 mg resweratrolu. Dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie ekstraktu ze skórek winogron i resweratrolu rozpuszczonego w 25% alkoholu etylowym. Dawka kilkunastu kropli na dobę nie powoduje zawyżonego poziomu alkoholu we krwi, a resweratrol wchłaniany jest już w śluzówce jamy ustnej.

Inną propozycją jest podawanie resweratrolu w postaci nanoemulsji. Jest on rozpuszczony w fazie lipidowej, a mikrokrople fazy olejowej, którą tworzy np. olej z pestek winogron, mają rozmiary ok. 100 nm. Zapewnia to stabilność i większą odporność na UV.

Kilka preparatów dostępnych na rynku zawiera trans-resweratrol w postaci zmikronizowanej, w kapsułkach towarzyszy mu ekstrakt ze skórek lub/i ekstrakt z pestek winogron z procyjanidynami. Dawki 100-200 mg resweratrolu/dobę są stosowane przez sportowców. Ustalenie dawek leczniczych, pomagających w chorobach układu krążenia, neurodegeneracyjnych czy w cukrzycy to zadanie dla farmakologów.

Autor: prof. Iwona Wawer

Warszawski Uniwersytet Medyczny

Krajowa Rada Suplementów i Odżywek