Babka lancetowata (Plantago lanceolata) to bylina o wąskich i długich liściach. Należy do rodziny babkowatych (Plantaginaceae). Jest rośliną leczniczą znaną od czasów starożytnych, pojawia się już w dziełach Pliniusza. Surowcem farmaceutycznym jest liść babki lancetowatej (Plantaginis lanceolatae folium).

Główną grupą związków czynnych babki lancetowatej są glikozydy irydoidowe. Najważniejsze z nich to: aukubozyd (do 2,5%) i katalpol (ok. 1%). Poza irydoidami w babce występują: śluzy, garbniki, fenolokwasy, kumaryny, flawonoidy, a także związki nieorganiczne, jak kwas krzemowy (ponad 1%) oraz sole cynku i potasu.

Preparaty z babki lancetowatej stosuje się wewnętrznie i zewnętrznie. Wewnętrznie przede wszystkim przy nieżytach górnych dróg oddechowych, stanach zapalnych jamy ustnej i gardła. Babkę zaleca się też w leczeniu nieżytów przewodu pokarmowego, czy nawet choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Zewnętrznie preparaty z babki stosuje się w leczeniu różnych dermatoz i czyraków oraz stanów zapalnych spojówek i powiek.

Omawiając babkę lancetowatą trzeba też wspomnieć o innych pokrewnych gatunkach mających rosnące zastosowanie w lecznictwie. Są nimi: babka płesznik (Plantago afra), występująca głównie na południu Europy oraz babka jajowata (Plantago ovata), rosnąca w Europie Południowej i Afryce Północnej, a uprawiana w Indiach, Brazylii i USA. Z ich nasion i łupin wytwarza się produkty o łagodnym działaniu przeczyszczającym. Podobne właściwości wykazują też nasiona, spotykanej w Polsce, babki piaskowej (Plantago indica). Preparaty z tych gatunków babek są ważnymi składnikami środków wspomagających odchudzanie.

Autor: dr Jerzy Jambor
prezes Polskiego Komitetu Lekarskiego
Fot.: Phytopharm Klęka S.A.