Oczywiście, ważne jest, by pacjenci zyskiwali dostęp do coraz to nowych preparatów, finansowanych ze środków publicznych, ale z tytułu tego finansowania wnioskodawcy poddają się rygorom i ciężarom takim jak:

• związanie sztywnymi cenami i marżami oraz zakaz oferowania rabatów, upustów, czy innych korzyści w obrocie lekami refundowanymi, przez co atrakcyjność leku refundowanego dla hurtowni, a zwłaszcza dla apteki, spada;
• wysokie opłaty, w tym zwłaszcza za analizę weryfikacyjną AOTM;
• ciągła praca administracyjna nad kompletowaniem i składaniem wniosków o refundację, wraz z ich uzupełnieniami czy aktualizacjami;
• trudne negocjacje cenowe, które przy decyzjach refundacyjnych wydawanych na czas określony i różnych terminach wygasania decyzji toczą się niemal bez przerwy;
• ryzyko kar finansowych w przypadku: czasowej niedostępności produktu, niedotrzymania deklarowanej wielkości dostaw, stwierdzenia, że stosowane przez firmę mechanizmy rozliczeń z hurtowniami noszą znamiona zakazanych zachęt, czy w innych jeszcze przypadkach;
• osławiony payback, który jeszcze w praktyce nie zaistniał, ale który w następnych latach może istotnie naruszyć budżety firm farmaceutycznych.

Zbliżająca się nowelizacja

Rachunek zysków i strat refundacji obecnie wcale nie jest tak korzystny dla wnioskodawców. Poza tym może ulec istotnemu pogorszeniu, jeżeli wejdzie w życie zapowiadana przez Ministerstwo Zdrowia nowelizacja ustawy. Wśród proponowanych zapisów nowelizacji są bowiem takie, które mogą uczynić refundację jeszcze bardziej nieopłacalną. Przykładowo, w projekcie nowelizacji zapisano, że o uruchomieniu paybacku decydować będzie m.in. przekroczenie całkowitego budżetu na refundację, określonego w planie finansowym NFZ aktualnym na ostatni dzień roku kalendarzowego, którego dotyczy. W sytuacji, gdy budżet na refundację może ulec zmianie w ciągu roku, oszacowanie ryzyka zaistnienia podstaw do paybacku na początku roku będzie praktycznie niemożliwe.

Zamiana na lek nierefundowany

Z drugiej strony, nowelizacja ma wprost uregulować dopuszczalność zamiany w aptece leku refundowanego na nierefundowany – oczywiście za 100% odpłatnością pacjenta. Tym samym decydując się na poniesienie wszystkich kosztów i odpowiedzialności związanych z refundacją, wnioskodawca będzie jednocześnie skazany na nierówną walkę konkurencyjną z producentem leku nierefundowanego, który będzie mógł zaproponować aptece znacznie bardziej korzystne warunki handlowe (nie podlegając reżimowi sztywnych cen i marż), zachęcając do zamieniania leków.

* * *

Nie dość więc, że refundacja dużo kosztuje, to jeszcze zysk z niej staje się mocno niepewny.

Autor: Katarzyna Czyżewska
Czyżewscy kancelaria adwokacka s.c.
Fot.: zasoby własne autora